Każdy niemal wie, że Dzień Babci obchodzimy 21 stycznia, a Dzień Dziadka – 22 stycznia. To jednak nie wszystko. Otóż ku czci seniorów ustanowiono jeszcze Światowy Dzień Osób Starszych (15 czerwca), Międzynarodowy Dzień Ludzi Starszych (1 października) i Dzień Seniora (14 listopada). Do tego można by doliczyć liturgiczne wspomnienie świętych Joachima i Anny (26 lipca). To imponujące! Zwłaszcza jeśli weźmie się pod uwagę, że np. w naszym dzieciocentrycznym społeczeństwie milusińscy mają swoje święto tylko 1 czerwca (Dzień Dziecka); ewentualnie świętują – zgoła niepoprawnie politycznie, więc jak długo jeszcze? – nieco na przyczepkę 8 marca w Dniu Kobiet i chyba nie do końca oficjalnie 30 września w Dniu Chłopca.
Co ta wielka liczba świąt dedykowanych seniorom – warto podkreślić, że mających charakter międzynarodowy – mówi o naszym społeczeństwie? Jak się przekłada na miejsce w nim ludzi najstarszych? Można by sarkastycznie stwierdzić, że (pomijając ich ważny i ciepły wymiar rodzinny!) święta te generalnie mają status porównywalny z Dniem Bigosu (20 stycznia). Trudno bowiem zaprzeczyć, że seniorzy są coraz bardziej marginalizowani. Benedykt XVI, przemawiając w 2008 r. do Papieskiej Rady ds. Rodziny, mówił: „Ludzie starsi, a wśród nich wielu dziadków, znaleźli się w czymś na kształt »strefy parkingowej«. Niektórzy widzą, że są ciężarem dla rodziny i wolą żyć sami lub w domach spokojnej starości, ze wszystkimi konsekwencjami, jakie te decyzje za sobą pociągają”. Potwierdzeniem takiej tendencji w Polsce jest rosnąca liczba domów opieki dla ludzi w podeszłym wieku i ich mieszkańców: w roku 2000 w zakładach takich przebywało 13,3 tys. osób, w 2010 – już 20 tys.
Jesteśmy też świadkami znacznie bardziej radykalnych tendencji wykluczających. Znów przywołam obecnego papieża seniora: „Z wielu stron, niestety, coraz bardziej narasta »kultura śmierci«, która jest zagrożeniem również dla trzeciego wieku. Dochodzi wręcz do tego, że proponuje się z coraz większym naciskiem eutanazję jako sposób rozwiązania niektórych trudnych sytuacji”. W Polsce eutanazja jest jeszcze prawnie zabroniona i nadal stanowi przestępstwo, zagrożone karą pozbawienia wolności od trzech miesięcy do pięciu lat. Jednak według badań CBOS społeczne przyzwolenie dla działań eutanatycznych zwiększa się (zwłaszcza jeśli nie są one określane wprost słowem „eutanazja”). W roku 2001 przyzwalających na takie działania Polaków było 50 proc. (przeciw: 38 proc.), w 2009 – już 61 proc. (przeciw: 31 proc.). Wprawdzie badanie to dotyczy przyzwolenia na „ulżenie nieuleczalnie choremu w cierpieniu za pomocą bezbolesnych środków”, lecz przykład tego, co dzieje się z eutanazją w Europie Zachodniej, pokazuje, że w perspektywie czasu nie ma to większego znaczenia. Zacne dni seniora w kalendarzu sobie, a praktyka życia w „kulturze śmierci” sobie.
Jeśli w tym kontekście weźmie się pod uwagę tempo starzenia się Polaków (według GUS obecnie 22 proc. Polaków ma powyżej sześćdziesiątki; w roku 2050 ma ich być 40 proc.), a także zapaść systemu emerytalnego, przyszłość obecnego pokolenia 40- i 30-latków rysuje się w bardzo ciemnych barwach. W naszym przypadku jakiekolwiek działanie marginalizujące starsze osoby i dopuszczanie choćby myśli o eutanazji jest kręceniem solidnego powroza na własną szyję.
Co? Gdzie? Kiedy?
