Radosne święta Bożego Narodzenia za nami. Weszliśmy w nowy rok z… no właśnie, z czym? Z nadzieją, z chęcią do działania, z nowymi pomysłami, z zaangażowaniem – czy z narzekaniem? Zaczęło się, jak co roku, od: „Święta, święta i po świętach”, a potem zaraz nastąpiło: „Śniegu nie było”, „Kolęda w tym roku krótka i ksiądz tylko w locie się pomodlił”, „Kazanie na pasterce taaakie długie”, „Rząd tyle naobiecywał, a nic nie zrobił, jak zwykle, dla takich jak ja” i „W tym roku będzie jeszcze gorzej”.
Słyszy się niekiedy, że narzekanie to nasz sport narodowy, a z całą pewnością to jedna z naszych najgorszych wad. Jak to się dzieje, że obywatele Polski, najbardziej katolickiego kraju w Europie oraz jednego z najbardziej katolickich krajów na świecie (według badań na trzecim miejscu w skali globu) mają tyle powodów do narzekania? A jednym z głównych przedmiotów narzekań – zaraz po politykach – jest Kościół. Msza za krótka, kazanie za długie, intencje za drogie, kancelaria otwarta w nieodpowiednich godzinach itd.
Z chrześcijan, których w czasach pierwotnego Kościoła wyróżniała wzajemna miłość i radość, staliśmy się frustratami, których cechuje bezprecedensowe lamentowanie. Oczywiście dotyczy to również osób niewierzących bądź niepraktykujących, jednak u osób przystępujących regularnie do sakramentów jest to sprzeczność, z którą należy walczyć. Tym bardziej, że jeśli się dobrze przyjrzymy, to narzekanie na pewne sytuacje jest zupełnie nieuzasadnione. Weźmy chociażby kazania. Najnowsze badania przeprowadzone przez Pew Research Institute pod koniec ubiegłego roku wykazały, że najkrótsze kazania głoszone są przez księży katolickich. Instytut przebadał 50 tys. kazań głoszonych przez duchownych z różnych wyznań chrześcijańskich i okazało się, że średnia długość kazania katolickiego wyniosła 14 minut, podczas gdy kazania głoszone przez pastorów protestanckich wyniosły średnio 25 minut, a we wspólnotach ewangelikalnych średnio 39 minut. Co istotne, w 98 proc. katolickich kazań padło słowo „Bóg” lub „Jezus”.
Co prawda, papież Franciszek zaleca, by kazania nie były dłuższe niż 10 minut, ale przestrzega również – często i mocno – przed narzekaniem. W homilii z 10 grudnia przestrzegał, abyśmy nie stawali się mistrzami narzekania. Ojciec Święty stwierdził, że często narzekamy, kiedy napotykamy trudności, a diabeł chce, byśmy popadli w ducha smutku, rozgoryczeni życiem i własnymi grzechami. Powiedział, że kiedyś poznał pewną osobę, która cały czas narzekała, była „noblistką w dziedzinie narzekania”. Stąd też w przedmowie do książki „Zakaz narzekania” autorstwa Salva Noé papież napisał: „przyjmować każdy dzień jako okazję do dawania, walcząc o usunięcie utyskiwań z życia, jadu z oceniania innych, mętności z myśli, plotkowania ze spotkań, urazy z serca”.
Jeśli kogoś nie przekonało to jeszcze do zmiany przyzwyczajeń – tak, bo narzekanie nie jest cechą charakteru ani osobowości, tylko przyzwyczajeniem – to może przekonają go badania przeprowadzone przez naukowców z Uniwersytetu Stanforda. Wykazały one, że zarówno narzekanie, jak i słuchanie narzekania szkodzi zdrowiu oraz niszczy mózg. Nasz mózg interpretuje narzekanie jako zagrożenie i zaczyna uruchamiać różne procesy fizjologiczne. Podsumowując: zanim zaczniemy narzekać, oceńmy sytuację bez emocji i poszukajmy konstruktywnych rozwiązań. Zyskamy trzy w jednym: rozwiążemy problem, oszczędzimy zdrowie i damy świadectwo chrześcijanina, którego przykład pociąga innych, a nie odpycha. A może pozbycie się wady narzekania będzie dobrym postanowieniem w nowym roku?
Co? Gdzie? Kiedy?
