„Historyczną” nazwał prof. Adam Strzembosz niedawną uchwałę trzech izb Sądu Najwyższego o odsunięciu od orzekania sędziów wybranych przez obecną Krajową Radę Sądownictwa. W 1990 r. ten sam Adam Strzembosz, jako pierwszy prezes SN, kompromitująco mylił się twierdząc, że środowisko sędziowskie samo się oczyści z komunistycznych sędziów czasów PRL. Wskazywał wtedy na brak dających się uzasadnić „mechanizmów pozwalających na wyeliminowanie sędziów wzbudzających wątpliwości bez naruszenia fundamentalnych gwarancji niezawisłości sędziowskiej, czyli nieusuwalności sędziów”. Są więc dla Sądu Najwyższego, a przynajmniej byli, sędziowie lepsi, z PRL-owską przeszłością, których „eliminować” nie było wolno pod groźbą odebrania im gwarancji niezawisłości i nieusuwalności, i ci gorsi, ponieważ wybrani nie tak, jak się Sądowi Najwyższemu podoba. Tymi można pomiatać i „eliminować” udając, że zachowuje się przysługujące im, wspomniane gwarancje.
Tym razem jednak prof. Strzembosz może mieć rację. Szkody, jakie ta uchwała przyniesie, prawdopodobnie będą mieć wymiar „historyczny”.
O ocenę uchwały SN poprosiliśmy – jako tygodnik – kilku wybitnych znawców prawa, byłych sędziów i konstytucjonalistów, o których wiedzieliśmy, że nie rzucają słów na wiatr i w swoich opiniach nie skalają się stronniczością. Wszyscy grzecznie odmówili, tłumacząc, że uchwała jest przekroczeniem nieprzekraczalnej granicy, za którą spór sędziowski zamienia się w bezpardonową wojnę, gdzie orężem są już nie zapisy prawa, ale jego dowolne interpretacje. Dlatego dziś zamiast wypowiadać kategoryczne opinie woleliby zaapelować o wyciszenie emocji i szukanie wyjścia z impasu, w jaki spycha środowisko prawnicze ta uchwała. I trudno ich postawy nie zrozumieć.
Kiedy 10 stycznia 49 r. p.n.e. Juliusz Cezar przekroczył ze swoją armią Rubikon i ruszył na Rzym, wywołując przy tym wojnę domową, przeciwstawił się w ten sposób ustawie rzymskiego „parlamentu” utrudniającej mu ubieganie się o urząd konsula Galii na kolejne lata. Można powiedzieć: ciekawy splot podobieństw. Dziś Rubikon przekracza i ogłasza, że „kości zostały rzucone”, pierwsza prezes SN Małgorzata Gersdorf i stara kadra sędziów broniących swoich wpływów.
Jakie są tego skutki? Już w dzień po ogłoszeniu uchwały w Sądzie Najwyższym bez zapoznania się z uzasadnieniem uchwały odwołano 26 spraw cywilnych, a w Sądzie Apelacyjnym w Katowicach – kolejne trzy sprawy, w których mieli sądzić odsunięci od orzekania sędziowie. To à propos przyspieszania pracy sądów.
Być może wtorkowe postanowienie Trybunału Konstytucyjnego zawieszające stosowanie ostatniej uchwały SN zatrzyma dalsze odwoływanie posiedzeń sądów, jednak już - z reakcji rzecznika SN - wiadomo, że mający umocowanie w Konstytucji RP, czyli dla Sądu Najwyższego "jakikolwiek" Trybunał Konstytucyjny nie będzie Sądowi Najwyższemu niczego zawieszał.
Gdy zaś chodzi o samych sędziów – przypomina się zeszłoroczny generalny strajk nauczycieli podburzonych przez ZNP i opozycję przeciw ministerstwu oświaty. Dziś jedynymi jego efektami są skłócenie środowiska nauczycielskiego, erozja szacunku społeczeństwa dla nauczycieli i ich poczucie, że zostali oszukani. Dokładnie tą samą drogą, po te same efekty, idzie - jak o sobie mówi - sędziowska „kasta”.
Co? Gdzie? Kiedy?
