8 sierpnia Kościół wspomina św. Dominika

Dominik Guzman urodził się ok. 1170 r. w Hiszpanii. Pochodził ze znakomitego rodu szlacheckiego. Po skończeniu studiów teologicznych w 1196 r. przyjął święcenia kapłańskie i został kanonikiem w katedrze w Osmie. W czasie podróży do Danii, kiedy przejeżdżał przez Francję i Niemcy, zetknął się z ruchami katarów i albigensów, które niepokoiły i destabilizowały życie Kościoła.

Po otrzymaniu od Stolicy Apostolskiej misji nawracania albigensów na terenie Francji, Dominik pieszo przemierzał kraj, nauczając słowem i przykładem surowego życia. Był świadom, że jedynie ubodzy ewangelizatorzy dotrą do odbiorców. Przyłączyło się do niego wówczas wielu entuzjastów takiego sposobu życia, z którymi Dominik utworzył Zakon Kaznodziejski. Papież Honoriusz III w 1216 r. potwierdził powstanie zakonu, którego celem było głoszenie słowa Bożego. Szczególnie duży nacisk kładziono w nim na ubóstwo oraz zdobycie gruntownego wykształcenia, aby móc odpierać zarzuty przeciwko wierze i przekazywać jej nieskażoną wykładnię.

Dominik odbywał liczne podróże, wszędzie głosząc Ewangelię. Jego ostatnie słowa, przekazane braciom, brzmiały: „Miejcie miłość, strzeżcie pokory i nie odstępujcie od ubóstwa”. Zmarł 6 sierpnia 1221 r. w klasztorze w Bolonii.

Papież Grzegorz IX, który kanonizował św. Dominika w 1234 r., powiedział o nim: „Spotkałem w nim człowieka, który w pełni realizował regułę życia apostołów, i nie wątpię, że połączył się z nimi w ich chwale w niebie”.

Św. Dominik Guzman i św. Franciszek z Asyżu, zakładając w XIII wieku dwa zakony żebracze, nieodwracalnie zmienili oblicze Kościoła. Jak podają źródła historyczne – w tym m.in. XIII-wieczny pisarz franciszkański br. Tomasz z Celano – św. Dominik spotykał się ze św. Franciszkiem z Asyżu, łączyła ich przyjaźń. Obaj święci żyli niemal w tym samym czasie: Franciszek w latach 1181-1226, a Dominik w latach 1170-1221. Po raz pierwszy spotkali się oni w czasie IV Soboru Laterańskiego w 1215 r. w Rzymie.

Włoski poeta Dante Alighieri w „Boskiej komedii” przedstawia tych świętych jako dwa koła jednego rydwanu. Przykładem duchowego oddziaływania tych dwu wielkich charyzmatyków, jest wspólnota dominikanów świeckich, od kilku lat istniejąca przy klasztorze franciszkanów w Sanoku. Patronami tej fraterni są święci ojcowie: Dominik i Franciszek.

W Polsce dominikanie są obecni od 1222 r. dzięki św. Jackowi Odrowążowi, który należał do pierwszego pokolenia braci. Do rodziny dominikańskiej należy Zakon Braci Kaznodziejów (dominikanie), II Zakon - Mniszki Zakonu Kaznodziejskiego (siostry dominikanki klauzurowe). Mają one trzy klasztory:  Najświętszej Maryi Panny Śnieżnej w Krakowie „na Gródku”; klasztor w św. Annie (miejscowość Przyrów – arch. częstochowska) oraz Matki Bożej Różańcowej w Grodzisku Mazowieckim (arch. warszawska).  Do III Zakonu należą zgromadzenia czynne: Zgromadzenie Sióstr św. Dominika (dom generalny w Krakowie), Sióstr Dominikanek Misjonarek Jezusa i Maryi (dom generalny w Zielonce k. Warszawy), Matki Bożej Różańcowej (zgromadzenie włoskie obecne w Polsce od 1987 r.); Unia św. Katarzyny ze Sieny – Misjonarek Szkoły (także zgromadzenie włoskie obecne w Polsce od 1989 r.); Świecki Instytut Dominikański z Orleanu (pochodzący z Francji, obecny w Polsce od 1946 r.). Małe Siostry Baranka (pochodzące z Francji, obecne w Polsce od 2001 r.)  
Jest także III Zakon Dominikanów Świeckich (tercjarze).  
 
Obecnie w Polskiej Prowincji Dominikanów posługuje ok. 430 zakonników. Tak jak przed wiekami głównym charyzmatem jest duszpasterstwo – praca z młodzieżą, studiującymi, rodzinami, służba niepełnosprawnym i ubogim. Ojcowie prowadzą Dominikańską Szkołę Wiary dla osób, pragnących pogłębić swoją wiedzę o nauczaniu Kościoła. Niezwykłym fenomenem są spotkania młodych nad Jeziorem Lednickim, zainicjowane przez charyzmatycznego duszpasterza ś.p. o. Jana Górę. W ciągu ponad 20 lat na Lednicę przybyło w sumie niemal 2 mln uczestników, 25 tys. wolontariuszy, 15 tys. kapłanów.
Wspólnoty Dominikańskiego Duszpasterstwa Rodzin są obecne w całej Polsce. Zakon prowadzi wydawnictwo W Drodze i miesięcznik pod tym samym tytułem. W Krakowie, Poznaniu, Łodzi, Katowicach, Rzeszowie, Gdańsku, ojcowie prowadzą duszpasterstwa akademickie, które przyczyniają się do formacji kolejnych pokoleń inteligencji katolickiej. Tradycją stały się dominikańskie pielgrzymki na Jasną Górę, w której uczestniczą także osoby niepełnosprawne.
Polscy dominikanie pełnią też misję poza Polską. Obecnie za granicą pracuje łącznie 93 zakonników z Polskiej Prowincji Dominikanów. Zakonnicy prowadzą działalność apostolską, oświatową, pomocową oraz kulturalną.