Grób Chrystusa w Miechowie

Małe, dwunastotysięczne miasteczko Miechów znajduje się przy trasie S7, między Krakowem a Kielcami. W centrum, przy rynku, wyrasta imponującej wielkości bazylika z zespołem klasztornym. Wieżę z kulą symbolizującą świat ziemski glob wieńczy figura Chrystusa Zmartwychwstałego. Wszystko jest tu urządzone tak, żeby przypominało wydarzenia ostatnich dni ziemskiego życia Jezusa.

Do kaplicy Grobu Bożego dochodzi się krużgankami. Jest ona niewielka, w kształcie rotundy; ozdobiona freskami kopuła wygląda jak ta w Jerozolimie. W jej centrum znajduje się grób – wykonana z kamienia wysoka na kilkanaście metrów budowla z wejściem tak niskim, że do środka można się dostać tylko w postawie klęczącej. Wewnątrz znajduje się kamienna płyta, na wzór jerozolimskiej, gdzie złożone było zdjęte z krzyża ciało Chrystusa. Kaplica jest najstarszą w świecie i najwierniejszą repliką świętego miejsca.

Cała bazylika zachwyca barokowym wystrojem. Scena zmartwychwstania Pańskiego znajduje się w ołtarzu głównym. W nawie północnej bazyliki jest ołtarz Chrystusa ukrzyżowanego, w południowej – Matki Bożej Częstochowskiej. Świątynia ma jeszcze 10 innych ołtarzy, poświęconych świętym, m.in. Józefowi. Oprócz tego w kościele znajduje się 36 wolnostojących figur naturalnej wielkości, przedstawiających osoby związane z Męką Pańską: św. Marię Magdalenę, św. Jana, św. Weronikę, Józefa z Arymatei i innych.

Dziś Grobem Bożym i bazyliką opiekują się księża diecezjalni, wcześniej przez 700 lat, aż do okresu zaborów, pieczę nad nimi sprawowali zakonnicy, tzw. bożogrobcy.

SPROWADZENI Z JEROZOLIMY

Powstanie Miechowa ściśle wiąże się z historią Ziemi Świętej z czasów zakonu bożogrobców. Głównym zadaniem Kanoników Regularnych Stróżów Grobu Chrystusowego w Jerozolimie była opieka nad bazyliką Grobu Chrystusowego, prowadzenie hospicjum i opieka nad pielgrzymami, licznie odwiedzającymi to miejsce. Książę Jaksa herbu Gryf sprowadził zakonników do Miechowa w 1163 r. – Tradycja powiada, że przywieźli pięć worków ziemi pod budowę kościoła, nawiązując do pięciu ran Jezusa – mówi ks. prałat Franciszek Siarek, proboszcz bazyliki Grobu Bożego w Miechowie.

Pierwszym miechowskim kanonikiem został Marcin Galus, z pochodzenia Francuz. Po uzyskaniu zgody krakowskiego biskupa Mateusza z kilkoma braćmi przystąpił do budowy pierwszego kościoła i klasztoru, który poświęcono w 1186 r. Dzięki bożogrobcom rolnicza osada tak się rozwinęła, że otrzymała prawa miejskie. Kościół Grobu Pańskiego w Miechowie wkrótce okazał się zbyt mały na potrzeby okolicznych mieszkańców i pielgrzymów. W latach 1235–1293 wybudowano więc nowy, w stylu romańskim.

Miechowska świątynia była swoistym łącznikiem z Ziemią Świętą. Szczególnego znaczenia nabrała, kiedy ustało pielgrzymowanie do Jerozolimy, opanowanej przez wyznawców islamu. W tamtym czasie pątnicy z Europy zaczęli przybywać do grobu Pańskiego w Miechowie. Miejsce grobu Chrystusowego otrzymało wszystkie przywileje odpustowe. Wśród znamienitych pątników zapisała się królowa Jadwiga, która przybyła w podzięce za oczyszczenie jej z zarzutu wiarołomstwa.

Drewniana świątynia wielokrotnie trawiona była przez pożary. W 1379 r. kościół spłonął w wielkim pożarze miasta. Został gruntownie odbudowany w latach 1394–1410, ale zniszczyły go kolejne pożogi, m.in. w 1506 i 1745 r. Po rekonstrukcji w XVIII w. kościół całkowicie zmienił swój wygląd. Okazała świątynia z podziemiami, którą obecnie nawiedzamy, została wzniesiona z kamienia. Konsekrowano ją 15 lipca 1802 r.

Mimo wielu plag, które nieustannie dotykały miasteczko, Miechów wciąż się rozwijał. W roku 1790 mieszkały w nim 1373 osoby w 160 domach. Spis przeprowadzony w latach 1790–1792 podaje, że Miechów zamieszkiwało 195 rzemieślników różnych specjalności, jak snycerze, cyrulicy, introligator, oraz ludzie wielu innych zawodów: nauczyciele, lekarz, pisarz, woźny i trębacz.

GODZINKI O BOŻYM GROBIE

Kiedy bożogrobcy przybyli tu w XII w., wprowadzili nieznaną wcześniej liturgię i nabożeństwa. Zwyczaj budowania grobu Bożego w Wielki Piątek rozpowszechnił się stąd na całą Polskę. „Godzinki o grobie Bożym” ułożone zostały przez miejscowego zakonnika. Śpiewane są na melodię „Godzinek o Niepokalanym Poczęciu Najświętszej Maryi Panny”, z takim samym układem tekstu: z inwokacją, hymnem, wersetami, antyfoną. – Obecnie „Godzinki o grobie Bożym” śpiewane są w Miechowie w każdą niedzielę – mówi ks. Franciszek Siarek.