Kamień Sprawiedliwych

Zwłaszcza że piszę 10 kwietnia, w rocznicę katastrofy smoleńskiej, w której ks. Indrzejczyk zginął razem z 95 osobami, w tym z prezydentem Lechem Kaczyńskim, a był jego kapelanem i przyjacielem. To zresztą typowe dla rozległych tematów dialogu chrześcijańsko-żydowskiego w Polsce, że tak symbolicznie wpisują się w różne ważne daty i wydarzenia. I pokazuje to, jak bardzo i na jak różne sposoby jesteśmy ze sobą tu, w Polsce, związani, Żydzi i chrześcijanie. Tyle że jedni chcą to zauważyć, a inni nie. I to po obu stronach dialogu.

Tegoroczny Marsz Modlitwy pójdzie dzień po obchodach wielkiego jubileuszu 1050-lecia chrztu Polski, o której w swych zapiskach wspominał żydowski podróżnik już na początku polskich dziejów. Widać choćby z tego, jak blisko byliśmy od samego zarania. Nie dziwi więc, że to Jan Paweł II, papież z Polski, dokonał niezwykłego i niesłychanego przełomu w dziejach relacji chrześcijańsko-żydowskich: właśnie w tym tygodniu, 13 kwietnia, mija trzydzieści lat, jak Jan Paweł II odwiedził rzymską synagogę. A było to wydarzenie epokowe.

Nasz Marsz Modlitwy Szlakiem Pomników Getta Warszawskiego od samego początku, od roku 1992, zaczynamy przy Pomniku Bohaterów Getta i zaraz potem idziemy do usytuowanego nieopodal – dziś naprzeciw wejścia do Muzeum Historii Żydów Polskich Polin – Kamienia Sprawiedliwych. To ważne miejsce, bo pokazuje, że historia Sprawiedliwych od początku była wpisana w historię Zagłady. Mały, skromny kamień przy monumentalnym pomniku oddaje proporcje. Ale kamień był i dawał świadectwo.

Teraz, kiedy w Markowej na Podkarpaciu powstało – nareszcie – Muzeum Sprawiedliwych im. Rodziny Ulmów, możemy na Kamień Sprawiedliwych patrzeć z jeszcze większą wdzięcznością nie tylko dla tych, których upamiętnia, ale i dla tych, którzy go położyli. Nie wiem, kiedy to się stało i jakie wtedy były spory o miejsce dla Sprawiedliwych – większości z nich nie dopuszczała do głosu komunistyczna cenzura – ale że były różne nieżyczliwe dla Polski głosy, także z zagranicy, to pewne. Głosy o „polskich obozach śmierci”, o udziale Polaków w realizacji niemieckich założeń Zagłady, o wyssanym z mlekiem matki antysemityzmie itp., itd. Ignorancja i arogancja.

Takie głosy były, są i niestety będą, zwłaszcza że zależą nie tylko od emocji, ale też od bieżących celów politycznych różnych nadawców. Ale teraz mamy już inne możliwości. Nie ma żadnych przeszkód, żeby w Muzeum Ulmów w Markowej działała permanentnie Witryna Sprawiedliwych – w kilku językach oczywiście – stale aktualizowana. Żeby pokazywała ona działalność Polskiego Państwa Podziemnego w kwestii ratowania Żydów i karania donosicieli. Żeby reagowała na wszystkie przypadki naruszania prawdy historycznej. Żeby oddziaływała samą obecnością. Jak Kamień Sprawiedliwych. A na Marsz Modlitwy zapraszam 17 kwietnia o godz. 16.

Barbara Sułek-Kowalska Idziemy nr 16 (550), 17 kwietnia 2016 r.