Synod amazoński jest źródłem ekscytacji i kontrowersji wśród komentatorów katolickich. Pierwsze wnioski płynące z grup roboczych zdają się potwierdzać, że wzbudzi on napięcie i burzliwą dyskusję.
W czasie konferencji prasowej prezentującej wyniki prac w małych grupach roboczych podkreślono, że wysunięte przez nie propozycje nie są punktem dojścia synodalnej debaty, ale kolejnym krokiem w słuchaniu tego, co Bóg dziś mówi do Kościoła. „Są to obserwacje, a nie końcowe wnioski” – podkreślał ks. Giacomo Costa, sekretarz synodalnej Komisji ds. Informacji.
Specjalny ryt dla Amazonii
Arcybiskup Rino Fisichella zauważył, że w Kościele powszechnym każdy naród, każda kultura i każda tradycja ma coś do powiedzenia i do wniesienia we wspólne dziedzictwo. Stąd też, jak podkreślił przewodniczący Papieskiej Rady ds. Nowej Ewangelizacji, włoska grupa robocza zaproponowała wprowadzenie specjalnego obrządku amazońskiego. Podkreślił przy tym, że Amazonia już jest otwarta na wiarę, istnieją tam wspólnoty kościelne i chodzi o to, by dać im większą możliwość życia zgodnie z własnymi tradycjami.
Postuluje się, by synod przyjął propozycję zgodnie, z którą ludy Amazonii mogą podjąć nową drogę własnego rytu amazońskiego, wyrażającego dziedzictwo liturgiczne, teologiczne, dyscyplinarne i duchowe, które do nich należy
mówił na konferencji prasowej prezentującej pracę w grupach roboczych arcybiskup Fisichella.
Ze specjalnym odniesieniem tego, co [soborowa konstytucja] «Lumen gentium» stanowi dla Kościołów Wschodnich. To ubogaci dzieło ewangelizacji wyrażającej wiarę, poprzez specyfikę własnej kultury
powiesział. Abp Fisichella zauważył, że nowe ryty są wyrazem ewangelizacji.
Kiedy Ewangelia dociera do jakiejś kultury, «inkulturuje się» tzn. próbuje wyrazić tajemnice wiary w najbardziej spójny dla danej kultury sposób
mówił hierarcha. Przypomniał, że ostatni nowy ryt został zatwierdzony w Kościele w XVIII wieku. Pytany, czy oznacza to otwarcie na zniesienie celibatu, zauważył, że w wymiarze dyscyplinarnym są w Kościele katolickim ryty, gdzie jest droga dla żonatych księży. Nie odpowiedział na pytanie, czy nowy ryt zakłada też diakonat kobiet.
Viri probati i rola kobiet
Uczestniczący w konferencji prasowej brazylijski biskup Mário Antônio da Silva poinformował, że zgłoszono również postulat święcenia żonatych mężczyzn, ponieważ potrzeba nowych współpracowników w dziele misyjnym, szczególnie we wspólnotach najbardziej oddalonych. Podkreślił jednocześnie, że nie umniejsza to znaczenia celibatu będącego darem, który należy uznać za bezcenne źródło łaski.
Za jedną z kluczowych kwestii uznano też bliskość z ubogimi, stanie po ich stronie. Oznacza to również zaangażowanie w sprawiedliwość społeczną. Wiele miejsca w relacjach z grup poświęcono tez idei Kościoła służebnego. Zakłada ona większe zaangażowanie świeckich, a także docenienie posług pełnionych przez kobiety. W niektórych sprawozdaniach zaproponowano rozciągnięcie na kobiety posługi lektora i akolity. Większość sprawozdań zachęca do refleksji nad kwestią diakonatu kobiet, a także do udzielania święceń kapłańskich żonatym mężczyznom, by zapewnić w ten sposób obecność Kościoła we wspólnotach tubylczych [fakt rozważania diakonatu koniet jest zaskakujący, ponieważ św. Jan Paweł II jednoznacznie, ostatecznie stwierdził, że Kościół nie ma władzy udzielać święceń kobietom - przyp. M. Hejwowski]. Podkreślono też jednak potrzebę zachowania wartości celibatu.
Jedna z grup językowych wskazała też na brak adekwatnej refleksji nad przyczyną aktualnego kryzysu duszpasterstwa. Wiele grup wskazało na potrzebę zwołania osobnych synodów na temat roli kobiety w Kościele i celibatu.