Kościół płaci podatki

Co z ZUS?

Osoby, które posiadają na terytorium Polski status osoby duchownej, podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym i wypadkowemu oraz dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu.

Nie ma znaczenia, czy taka osoba ma obywatelstwo polskie, czy też jest cudzoziemcem. Obowiązek ubezpieczeń społecznych wynika z tego, że w Polsce jest uważana za osobę duchowną (tzn. podlega zwierzchnim władzom kościelnym z siedzibą w Polsce). Nie musi zatem stale przebywać na terytorium Polski. Osoby duchowne przebywające na misjach poza granicami kraju nadal podlegają ubezpieczeniom w Polsce, chyba, że przepisy regulujące koordynację systemów zabezpieczenia społecznego obowiązujące pomiędzy Polską, a krajem na terytorium którego będzie prowadzona działalność misyjna, stanowią inaczej.

Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osoby duchownej stanowi kwota deklarowana, nie niższa od kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę. W 2019 r. minimalne wynagrodzenie wyniosło 2250 zł brutto.

Roczna podstawa wymiaru tych składek nie może przekroczyć w roku kalendarzowym kwoty odpowiadającej trzydziestokrotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy.

Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia chorobowe i wypadkowe stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

W tym przypadku nie ma ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek do trzydziestokrotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego na dany rok kalendarzowy. Ograniczenie to dotyczy tylko składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe.

Jeśli duchowny uzyskuje przychód z umowy o pracę, który stanowi podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe i w przeliczeniu na miesiąc jest niższy od minimalnego wynagrodzenia za pracę, obowiązkowo podlega również ubezpieczeniom społecznym z tytułu bycia osobą duchowną. Podstawę wymiaru składek w tym przypadku stanowi różnica pomiędzy minimalnym wynagrodzeniem za pracę a kwotą przychodu z umowy o pracę.

Przykład 1

Ks. Tomasz był zatrudniony w niepełnym wymiarze czasu pracy w okresie od 1 marca 2018 r. do 31 maja 2018 r. Uzyskiwał z tytułu zatrudnienia wynagrodzenie w wysokości 1200 zł miesięcznie. Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu zatrudnienia była więc niższa od minimalnego wynagrodzenia (w 2018 r. - 2100 zł). W związku z tym ks. Tomasz podlegał w tym okresie obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym również z tytułu bycia osobą duchowną. Obowiązująca go najniższa podstawa wymiaru składek wynosiła 900 zł. To różnica pomiędzy minimalnym wynagrodzeniem a podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy (2100 zł–1200 zł).

Przykład 2

Od 1 marca 2018 r. do 30 czerwca 2018 r. ks. Marek był zatrudniony u dwóch pracodawców w niepełnym wymiarze czasu pracy. Miesięcznie uzyskiwał przychód (wynagrodzenie) w wysokości - 600 zł u pierwszego pracodawcy, 700 zł u drugiego pracodawcy. Łączna kwota podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu zatrudnienia była niższa od minimalnego wynagrodzenia. Ks. Marek podlegał więc obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym również z tytułu bycia osobą duchowną. W okresie tym obowiązująca go najniższa podstawa wymiaru składek wynosiła 800 zł (2100 zł–1300 zł).

Przykład 3

Siostra Zofia była zatrudniona w niepełnym wymiarze czasu pracy w okresie od 1 lutego 2018 r. do 31 maja 2018 r. Uzyskiwała z tytułu zatrudnienia przychód w wysokości 1000 zł miesięcznie. Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe z tytułu zatrudnienia była więc niższa od minimalnego wynagrodzenia. W związku z tym s. Zofia podlegała w tym okresie obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym również z tytułu bycia osobą duchowną. Przez cały kwiecień 2018 r. s. Zofia przebywała na zasiłku chorobowym, do którego miała prawo z tytułu zatrudnienia. Tym samym, podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z umowy o pracę wynosiła „0” zł. Podstawę wymiaru składek z tytułu bycia osobą duchowną za kwiecień 2018 r. stanowiła więc kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę 2100 zł (2100 zł–0 zł).

Wysokość składek na poszczególne rodzaje ubezpieczeń społecznych jest określona w stopach procentowych, jednakowych dla wszystkich ubezpieczonych:

- na ubezpieczenie emerytalne – 19,52% podstawy wymiaru,

- na ubezpieczenia rentowe – 8% podstawy wymiaru,

- na ubezpieczenie chorobowe – 2,45% podstawy wymiaru,

- na ubezpieczenie wypadkowe – wysokość stopy procentowej składki jest zróżnicowana.

Składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe za członków zakonów kontemplacyjno–klauzurowych oraz misjonarzy (w okresach pracy na terenach misyjnych) finansowane są w 100% przez Fundusz Kościelny.

Składki na obowiązkowe ubezpieczenia emerytalne, rentowe i wypadkowe pozostałych osób duchownych są finansowane przez duchownych – w wysokości 20 składki.

Jeśli jednak podstawa wymiaru składek zostanie podniesiona na własne żądanie ubezpieczonego – składkę obliczoną od podniesionej części podstawy wymiaru finansują sami duchowni, bądź też właściwe instytucje diecezjalne lub zakonne.

Gdy duchowny jest delegowany do pracy w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej, kraj, w którym powinien być ubezpieczony, wskazują przepisy prawa wspólnotowego o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego.

Osoby duchowne objęte są obowiązkowymi ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi od dnia, w którym zostały przyjęte do stanu duchownego do dnia, w którym z niego wystąpią.

Składki na dobrowolne ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe finansują w całości sami duchowni.