Ubezpieczenie zdrowotnie osób duchownych
Obowiązkowo ubezpieczeniu zdrowotnemu podlegają: duchowni, w tym członkowie zakonów męskich i żeńskich kościoła katolickiego i innych związków wyznaniowych oraz alumni wyższych seminariów duchownych i teologicznych, postulanci, nowicjusze i junioryści zakonów męskich i żeńskich oraz ich odpowiednicy z wyłączenie osób, które nie mają obywatelstwa państwa członkowskiego UE lub EFTA - strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym i nie są osobą, która legalnie mieszka w państwie członkowskim UE lub EFTA innym niż Polska, ale przebywają w Polsce np. na podstawie wizy czy zezwolenia na pobyt czasowy lub ze względów humanitarnych lub też uzyskały w Polsce status uchodźcy (takie osoby mogą przystąpić do ubezpieczenia zdrowotnego dobrowolnie).
Przykład 1
Obywatel Ukrainy jest członkiem zarejestrowanego w Polsce zgromadzenia zakonnego i kształci się jako alumn w seminarium duchownym. Nie skończył jeszcze 25 lat. Nie ma obywatelstwa państwa członkowskiego UE lub EFTA. Przebywa w Polsce na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy. Jako alumn nie podlega obowiązkowi ubezpieczenia zdrowotnego, może natomiast przystąpić do niego dobrowolnie. Aby to zrobić, musi złożyć pisemny wniosek w oddziale Narodowego Funduszu Zdrowia.
Duchowny, który uzyskuje przychody z więcej niż jednego tytułu do objęcia obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym, opłaca składkę z każdego z nich odrębnie.
Wyjątkiem jest osoba duchowna, która nie jest podatnikiem zryczałtowanego podatku dochodowego od przychodów osób duchownych, o ile uzyskuje przychód jedynie z tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego jako m.in. zatrudniony pracownik lub emeryt czy rencista.
W takich przypadkach duchowny nie jest zgłaszany do ubezpieczenia zdrowotnego i nie opłaca na nie składki z tytułu bycia osobą duchowną. Składka na to ubezpieczenie jest opłacana jedynie z tytułu zatrudnienia lub pobierania jednego z tych świadczeń.
Przykład 2
Duchowny nie jest podatnikiem zryczałtowanego podatku od przychodów osób duchownych. Jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę od 1 kwietnia 2018 r. Od 15 stycznia 2018 r. do 31 marca 2018 r. wykonywał umowę zlecenia. Składka na ubezpieczenie zdrowotne w okresie zatrudnienia na podstawie umowy zlecenia powinna być opłacana z obu tytułów. Natomiast od 1 kwietnia 2018 r. składka ta powinna być opłacana wyłącznie z tytułu zatrudnienia w ramach stosunku pracy.
Przykład 3
Ks. Ignacy ma ustalone prawo do emerytury, w związku z tym składka na ubezpieczenie zdrowotne opłacana jest wyłącznie z tytułu pobierania tego świadczenia. Od 26 maja 2018 r. został powołany na stanowisko proboszcza parafii i z tego powodu uzyskał status podatnika zryczałtowanego podatku od przychodów osób duchownych. Wraz z nabyciem statusu podatnika zryczałtowanego podatku od przychodów osób duchownych ks. Ignacy powinien zostać zgłoszony do ubezpieczenia zdrowotnego mimo, że składka na to ubezpieczenie jest już opłacana z tytułu pobierania emerytury. Składka na ubezpieczenie zdrowotne jest miesięczna i niepodzielna, więc podstawę wymiaru tej składki za maj będzie stanowiła kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Podstawa wymiaru składki na obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne duchownego, który jest podatnikiem zryczałtowanego podatku od przychodów osób duchownych lub podatnikiem podatku dochodowego od osób fizycznych to:
- kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę (2250 zł brutto w 2019 r.),
- kwota różnicy pomiędzy minimalnym wynagrodzeniem za pracę a kwotą podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe ze stosunku pracy,
- kwota zadeklarowana do podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (w przypadku zadeklarowania do tej podstawy kwoty wyższej od obowiązującej danego duchownego najniższej podstawy.
Przykład 1
Ks. Igor jest podatnikiem zryczałtowanego podatku od osób duchownych. Zostaje zatrudniony na podstawie umowy o pracę w pełnym wymiarze czasu pracy. Składka na obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne jest opłacana z obu tytułów, zarówno z tytułu stosunku pracy, jak i z tytułu bycia osobą duchowną. Podstawę wymiaru tej składki, stanowi kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Przykład 2
Ks. Paweł jest podatnikiem zryczałtowanego podatku od osób duchownych. Jest objęty obowiązkowo ubezpieczeniami społecznymi i ubezpieczeniem zdrowotnym oraz nie ma innego tytułu do ubezpieczeń. Jako podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne ksiądz Paweł zadeklarował kwotę wyższą niż minimalne wynagrodzenie za pracę – 2500 zł. W tym przypadku podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne będzie wynosiła tyle, ile podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne, czyli 2500 zł.
W przypadku osób duchownych, które nie są podatnikami podatku dochodowego od osób fizycznych ani podatnikami zryczałtowanego podatku od przychodów osób duchownych, podstawę wymiaru składki stanowi kwota specjalnego zasiłku opiekuńczego, który przysługuje na podstawie przepisów o świadczeniach rodzinnych. Do 31 października 2019 r. wynosi ona 620 zł brutto. Od 1 listopada ma ulec zmianie.
Taka sama podstawa wymiaru składki obowiązuje w przypadku ubezpieczenia zdrowotnego alumnów wyższych seminariów duchownych i teologicznych oraz postulantów, nowicjuszy i juniorystów zakonów męskich oraz żeńskich i ich odpowiedników w innych związkach wyznaniowych.
Osoby duchowne objęte są obowiązkowym ubezpieczeniem zdrowotnym od dnia, w którym zostały przyjęte do stanu duchownego, do dnia wystąpienia z niego.
Co? Gdzie? Kiedy?
