Lublin: rocznica kradzieży relikwii Świętego Krzyża

W niedzielę o godz. 15:00, w bazylice dominikanów odbędzie się nabożeństwo w intencji odnalezienia cennych pamiątek.  - Wierzymy, że los skradzionych relikwii jest w rękach Boga. Ich zniknięcie, my dominikanie, możemy potraktować jako znak. Jeżeli taka będzie wola Najwyższego to ufamy, że nasze modlitwy zostaną wysłuchane – powiedział w rozmowie z KAI o. Krzysztof Modras, przeor lubelskiej wspólnoty Braci Kaznodziejów.

Według tradycji, cenna pamiątka została odnaleziona na Górze Kalwarii w IV w. przez cesarzową Helenę. Drzewo Krzyża Chrystusa podzielono na trzy kawałki: dla Jerozolimy, dla Rzymu i dla Konstantynopola. Kiedy księżniczka Anna, siostra cesarza, wychodziła za mąż za księcia kijowskiego Włodzimierza Wielkiego, relikwie z Konstantynopola trafiły na Ruś. 

Istnieją dwie wersje dotyczące daty sprowadzenia relikwii do Lublina. Starsza, pochodząca od Długosza, mówi, że relikwie dotarły tu w roku 1333. Późniejsza, z początku XVI wieku podaje, że relikwie sprowadził bp Andrzej około 1420 r. Biskupa Andrzeja uważano za postać na wpół legendarną do lat 90., kiedy w czasie prac badawczych i inwentaryzacyjnych w bazylice dominikańskiej odkryto w podziemiach niszę grobową z jego pochówkiem.

Dzięki relikwiom Lublin stał się ważnym celem pielgrzymek. W XVI wieku, według historyków, dominikańska świątynia w Lublinie, obok Jasnej Góry w Częstochowie i kościoła Bożego Ciała w Poznaniu, należała do największych polskich sanktuariów. Zapisy kronik klasztornych podają, że także w czasie rozbiorów przybywali tu pielgrzymi z odległych miast. Kult Krzyża trwał również w czasie nieobecności dominikanów z powodu kasaty zakonu. W archiwum klasztoru ocalał fragment księgi z przełomu XIX i XX w. zawierający wpisy pielgrzymów z różnych stron Polski.

W nocy z 9 na 10 lutego w 1991 r. doszło do kradzieży relikwii z bazyliki ojców dominikanów przy ul. Złotej w Lublinie. Złodziej prawdopodobnie schował się wewnątrz bazyliki po wieczornej mszy, a następnie od środka otworzył drzwi swojemu wspólnikowi, który zaparkował samochód nieopodal wejścia do bazyliki.

Cząstki relikwii osadzone były w dwóch srebrnych pozłacanych z zewnątrz krzyżach. W bazylice zostały trzy małe relikwiarze (dwa z nich to odłamki ze skradzionej części Krzyża). 

W ubiegłym roku powstał film dokumentalny opowiadający o kulisach kradzieży i prowadzonego wokół niej śledztwa. Reżyserem i autorem scenariusza „Świętokradztwa” jest Grzegorz Linkowski. Oficjalna premiera odbyła się 30 marca 2018 r. w TVP1.