Niebawem obchody Jubileuszu Chrztu Polski

Złożą się nań m.in. specjalne spotkanie Episkopatu, nadzwyczajne obrady Zgromadzenia Narodowego, liczne celebracje liturgiczne oraz wydarzenia kulturalne i ewangelizacyjne. Towarzyszyć im będzie legat papieski w osobie kard. Pietro Parolina.

Biorąc pod uwagę fakt, że przyjęcie chrztu w 966 roku było początkiem zarówno Kościoła, jak i państwa na ziemiach polskich, jubileuszowe obchody mają charakter kościelno-państwowy, a patronuje im Prezydent Rzeczypospolitej Andrzej Duda.

Główne obchody jubileuszu odbędą się dokładnie w 1050. rocznicę chrztu, czyli od 14 do 16 kwietnia br. w Gnieźnie i Poznaniu. Rozpocznie je spotkanie Konferencji Episkopatu Polski w Gnieźnie 14 kwietnia, z udziałem Legata Papieskiego, kard. Pietro Parolina, sekretarza stanu Stolicy Apostolskiej oraz reprezentantów innych konferencji biskupich. Po południu biskupi wezmą oni udział w uroczystej celebracji jubileuszowej na pobliskim Ostrowie Lednickim, który jest jednym z prawdopodobnych miejsc, gdzie mógł dokonać się chrzest, po czym nastąpi Msza święta w katedrze gnieźnieńskiej.

Poznańskie obchody rozpocznie nocne czuwanie z 14 na 15 kwietnia przy Ikonie Matki Bożej Częstochowskiej w kościele farnym. 15 kwietnia rano odbędzie się zebranie plenarne Konferencji Episkopatu w Gimnazjum Katolickim im. św. Stanisława Kostki. W południe nastąpią uroczyste obrady Zgromadzenia Narodowego na Międzynarodowych Targach Poznańskich. Swe orędzie wygłosi Prezydent Andrzej Duda, po czym zabrzmi Jubileuszowe "Oratorium 966.pl". Będzie to pierwsze w historii Zgromadzenie Narodowe poza Warszawą. Po jego zakończeniu nastąpi procesja maryjna ulicami Poznania do katedry na Ostrowie Tumskim z udziałem licznych wiernych, zwieńczona Eucharystią.

Ostatni dzień obchodów, sobota 16 kwietnia będzie miał charakter wybitnie ewangelizacyjny i zostanie zrealizowany na poznańskim stadionie INEA, pod hasłem: "Gdzie chrzest, tam nadzieja". Zostanie tam odprawiona Msza św. z chrztem dorosłych i posłaniem wieńczącym centralne obchody jubileuszu. Wieczorem na stadionie zaprezentowane zostanie specjalne wykonanie musicalu poznańskiego Teatru Muzycznego "Jesus Christ Superstar".

Obchody jubileuszu 1050. rocznicy chrztu Polski nie ograniczają się bynajmniej do wskazanych tu celebracji, ale ich celem – analogicznie jak Wielkiej Nowenny z okresu Millennium – jest odnowa wiary i tożsamości chrzcielnej Polaków oraz odkrycie wynikającej z niej misji wobec nowych wyzwań, przez jakimi staje dziś Kościół w Polsce. Służy temu specjalna duszpasterska mapa drogowa realizowana od czterech lat, w postaci ogólnokrajowego programu duszpasterskiego pod hasłem: "Nawracajcie się i wierzcie w Ewangelię" Przez Chrystusa, z Chrystusem, w Chrystusie, przez wiarę i chrzest do świadectwa".

Obecne obchody jubileuszu poprzedził 10. Zjazd Gnieźnieński (11-13 marca) pod tytułem: "Europa nowych początków. Wyzwalająca moc chrześcijaństwa", zrealizowany przez liczne ruchy i stowarzyszenia chrześcijańskie pod kierunkiem Prymasa Polski abp. Wojciecha Polaka. Nastąpił na nim ekumeniczny rachunek polskiego chrześcijaństwa, gdzie przedstawiciele kościoła katolickiego, prawosławnego i ewangelickiego odpowiadali m.in. na pytanie: co zrobiliśmy z naszym chrztem? Zastanawiano się też w jaki sposób prawosławni oraz rzymsko– i grekokatolicy z Polski, Ukrainy i Rosji mogą pracować nad pojednaniem tych narodów, niezależnie od obecnej, rosyjskiej agresji przeciwko Ukrainie.

Geneza

Chrzest był elementem, od którego zaczęła się historia Polski i jej chrześcijańskie dziedzictwo. Przyjęcie chrztu przez księcia Mieszka I w 966 r. było wydarzeniem przełomowym. Polska weszła na trwałe do rodziny państw europejskich tworzących Christianitas, wspólnotę opartą na humanizmie zrodzonym z kontemplacji Boga. Bezpośrednim motywem do przyjęcia chrztu przez ówczesnego władcę, było jego małżeństwo z czeską księżniczką Dobrawą, niezwykłą niewiastę, która całą resztę swego życia poświęciła ewangelizacji swych poddanych. Pomagał jej w tym przybyły z Pragi biskup Jordan, który założył pierwsze na ziemiach polskich misyjne biskupstwo w Poznaniu.

Zaledwie 34 lata później, w roku 1000 miał miejsce Zjazd Gnieźnieński, mający charakter pielgrzymki do grobu męczennika Wojciecha Adalberta, z udziałem cesarza Ottona III, legat papieski i polski władca Bolesław. Owocem zjazdu było powstanie pierwszej na ziemiach polskich metropolii, gwarantującej młodemu Kościołowi autonomię i jego zależność bezpośrednio od Rzymu. Ta wierność Rzymowi bez żadnych zawirowań i odstępstw charakteryzuje Kościół w Polsce od przeszło tysiąca lat.

Warto przypomnieć, że chrzest Polski, zakorzeniony w wierze niepodzielnego Kościoła, w kolejnych wiekach owocował duchem ekumenicznej wolności i tolerancji – co jest charakterystycznym znamieniem polskiego chrześcijaństwa. W przeciwieństwie do innych terenów Europy nie było tu wojen między wyznaniami, lecz twórcze ich współistnienie. Dzięki temu ewangelicznemu impulsowi i otwartości polska kultura tworzona była na przestrzeni dziejów przez chrześcijan – łacinników, prawosławnych, grekokatolików i protestantów – ze znacznym udziałem Żydów oraz muzułmanów. W Rzeczypospolitej (składającej się z Polski i Litwy) to nie władca decydował jaką wiarę czy poglądy mają mieć poddani, lecz oni sami, a rolą władcy było strzeżenie ich praw.

W czasach opresji, kiedy Polska wymazana została z mapy Europy, jak i w czasie zniewolenia komunistycznego – Kościół był ojczyzną, miejscem, gdzie Polacy odnajdywali przestrzeń wolności i siłę do walki o niepodległość. Dzięki temu polska kultura na tyle głęboko przeniknięta została ethosem chrześcijańskim, że wydaje się dziś znacznie bardziej odporna na współczesne nurty sekularyzacyjne, niż wielu innych narodów europejskich.

Wielkie znaczenie w warunkach Polski komunistycznej miały obchody millennium chrztu Polski w 1966 r. poprzedzone 9-letnią nowenną. Dla prymasa Stefana Wyszyńskiego były one okazją do odnowy wiary Polaków i umocnienia narodowej tożsamości. Liczne uroczystości religijne z udziałem wielotysięcznych tłumów nieuchronnie stały się okazją do konfrontacji z władzą komunistyczną, z której Kościół wyszedł zwycięsko, a Polacy poczuli się bardziej wolni. Na główne uroczystości Millennium Chrztu Polski, obchodzone 3 maja 1966 r. w Częstochowie, prymas Wyszyński zaprosił Pawła VI. Papież, pragnąc przybyć do sanktuarium Czarnej Madonny na Jasnej Górze, polecił nawet przygotować specjalny prezent dla tego sanktuarium – Złotą Różę, a mennica watykańska wybiła z tej okazji specjalny medal z wizerunkiem częstochowskiej Madonny. Ale komunistyczne władze nie zgodziły się na jego przyjazd. Podczas obchodów, w których uczestniczyło pół miliona wiernych, nieobecnego papieża przypominał jego portret i pusty tron, na którym złożona została wiązanka biało-żółtych róż.

Kiedy zbliżał się tegoroczny jubileusz 1050. rocznicy chrztu Polski, kardynałowie Stanisław Dziwisz i Kazimierz Nycz przekazali zaproszenie na te obchody papieżowi Franciszkowi zaraz po jego wyborze. Do zaproszeń tych dołączył później cały polski Episkopat jak i prezydent oraz rząd, prosząc, aby Franciszek połączył swoją pielgrzymkę do Polski z okazji Światowych Dni Młodzieży w 2016 r. z udziałem w obchodach jubileuszu chrztu Polski. Tak się też stanie, gdyż papież będąc w Krakowie na ŚDM, uda się 28 lipca do Częstochowy, gdzie odprawi Mszę świętą z okazji 1050. rocznicy chrztu Polski.