Oto polski tekst homilii papieskiej:
W chwili, w której czujne oczekiwanie w czasie Adwentu staje się jeszcze intensywniejsze, w tej chwili, w której Kościół zaczyna się dzisiaj modlić wielkimi antyfonami, w ważnej chwili zbliżania się do Bożego Narodzenia, liturgia każe się nam nieco zatrzymać. Mówi: „Zatrzymajmy się” i daje nam do czytania ten fragment Ewangelii. Co oznacza owo zatrzymanie się w chwili, w której idziemy tak intensywnie naprzód? Po prostu Kościół chce, abyśmy pamiętali. „Zatrzymaj się i odśwież pamięć. Spójrz za siebie, spójrz na drogę”. Pamięć: to postawa deuteronomiczna, dająca duszy wielką siłę. Pamięć, którą samo Pismo Święte określa z mocą jako sposób modlitwy, spotkania Boga. „Pamiętajcie o swych przełożonych” – mówi nam autor Listu do Hebrajczyków (Hbr 13, 7). „Przypomnijcie sobie dawniejsze dni...” (Hbr 10, 32) – to samo. I dalej, w tym samym Liście cały szereg świadków w rozdziale 10, którzy torowali drogę na nadejście pełni czasów: „Pamiętajcie, spoglądajcie za siebie, aby móc lepiej iść naprzód”. Takie jest znaczenie dzisiejszego dnia: łaska pamięci. Trzeba prosić o tę łaskę: nie zapominać.
Niezapominanie jest właściwe miłości, właściwe miłości jest to, aby mieć zawsze przed oczami wiele dobra, jakie otrzymaliśmy, właściwe miłości jest spoglądanie na historię: skąd pochodzimy, skąd pochodzą nas rodzice, nasi przodkowie, jaka jest droga wiary... I ta pamięć dobrze nam robi, gdyż intensyfikuje jeszcze bardziej to czujne oczekiwanie na Boże Narodzenie. Spokojny dzień. Pamięć, której początkiem był wybór ludu: „Jezus Chrystus, Syn Dawida, Syn Abrahama” (Mt 1, 1). Lud wybrany, który wędruje do obietnicy siłą przymierza, kolejnych przymierzy, które zawiera. Taka jest droga chrześcijanina, taka jest nasza droga, po prostu. Otrzymaliśmy obietnicę, powiedziano nam: idź w mojej obecności i bądź nieskazitelny tak, jak Ojciec. Jest to obietnica, która się spełni na końcu, ale która umacnia się z każdym przymierzem, które zawieramy z Panem, przymierzem wierności i która pozwala nam zobaczyć, że to nie my wybraliśmy: pozwala nam zrozumieć, że my wszyscy zostaliśmy wybrani. Wybór, obietnica i przymierze są niczym kolumny pamięci chrześcijańskiej, tym spojrzeniem za siebie, aby iść naprzód.
Oto łaska na dzisiaj: pamiętać. I gdy słuchamy tego wersetu Ewangelii, to widzimy historię, historię łaski, ogromnej, ale też historię grzechu. Na drodze zawsze znajdujemy łaskę i grzech. Tu, w dziejach zbawienia są wielcy grzesznicy, w tym rodowodzie (por. Mt 1, 1-17) i są święci. Również my w swoim życiu napotkamy to samo: chwile wielkiej wierności Panu, radości służenia i jakieś chwile upadku, grzechu, które sprawiają, że potrzebujemy zbawienia. I jest to także nasza pewność, bo gdy potrzebujemy zbawienia, wyznajemy wiarę, składamy wyznanie wiary: „Jestem grzesznikiem, ale Ty możesz mnie zbawić, Ty prowadzisz mnie naprzód”. I tak oto idzie się naprzód w radości nadziei.
W Adwencie zaczęliśmy przemierzać tę drogę, trwając w czujnym oczekiwaniu Pana. Dziś zatrzymujemy się, spoglądamy za siebie, widzimy, że droga była piękna, że Pan nie zawiódł nas, że Pan jest wierny. Widzimy też, że zarówno w historii, jak i w naszym życiu były piękne chwile wierności i złe chwile grzechu. Ale Pan jest tutaj, z ręką wyciągniętą, aby znów cię podnieść i powiedzieć ci: „Idź naprzód!”. I takie jest życie chrześcijańskie: idź naprzód, na ostateczne spotkanie. Niech ta droga tak intensywna, w czujnym oczekiwaniu, aby Pan przyszedł, nigdy nie pozbawi nas łaski pamięci, dostrzegania za sobą tego wszystkiego, co Pan uczynił nam, Kościołowi, w dziejach zbawienia. I w ten sposób zrozumiemy, dlaczego Kościół daje nam dzisiaj do czytania ten fragment, który może się wydawać nieco nudny, który jednak jest historią Boga, który zechciał wędrować ze swym narodem i stać się na końcu człowiekiem, jak każdy z nas.
Niech Pan pomoże nam przyjąć tę łaskę pamięci. „Ale to jest trudne, nużące, jest tak wiele problemów...”. Autor Listu do Hebrajczyków pisze piękne zdanie na nasze narzekania: „Bądź spokojny. Jeszcze nie opierałeś się aż do krwi” (por. 12, 4). Również trochę humoru ze strony tego autora natchnionego może nam pomóc iść naprzód. Niech Pan udzieli nam tej łaski.
Po Mszy świętej Franciszek powiedział:
Chciałbym podziękować za tę koncelebrę, za to towarzyszenie mi w tym dniu: bardzo dziękuję! I Waszej Eminencji, Kardynale Dziekanie, dziękuję bardzo za jego słowa pełne uczucia.
Od kilku dni chodzi mi po głowie słowo, które wydaje się brzydkie, przestarzałe, a przynajmniej odstraszające. Również wczoraj, aby dać mi prezent, mons. Cavaliere podarował mi dzieło „De senectute” Cycerona – jeszcze jedną kroplę... Pamiętam to, co powiedziałem 15 marca [2013] w czasie naszego pierwszego spotkania: „Starość jest stolicą mądrości”. Miejmy nadzieję, że dotyczy to także mnie. Miejmy nadzieję, że tak jest!
Nasuwa mi się też – ponieważ odbyło się to tak szybko, ponieważ nadeszło to szybko – przyszedł mi do głowy ten wiersz... wyznanie Pliniusza: „Tacito pede lapsa vetusta” [Owidiusz]: milczącym krokiem zbliża się do ciebie starość. Tak to jest! Gdy jednak myśli się o tym jako o etapie życia, który jest po to, aby dostarczać radości, dawać mądrość, nadzieję, zaczyna się na nowo żyć. I nasuwa mi się także inny wiersz, który przytoczyłem w tamtym dniu do was: „Starość jest spokojna i religijna” – „Es ist ruhig, das Alter, und fromm” [Hölderlin].
Módlcie się, aby moja [starość] taka była: spokojna, religijna i płodna. A także radosna. Dziękuję.
Co? Gdzie? Kiedy?
