Rosja: spór o zwrot cerkwi

Podpisali oni odpowiednią petycję w tej sprawie, uważając, że zwrot Kościołowi muzeów-zabytków, będących „wizytówkami” miasta, ograniczy możliwość odwiedzania ich przez turystów. Przeciwko odzyskaniu przez RKP tej dawnej świątyni wystąpił również przewodniczący Komitetu Dumy Państwowej ds. Kultury Stanisław Goworuchin.

„Przekazanie muzeów-zabytków, będących wizytówkami Petersburga, do dyspozycji RKP, doprowadzi do ograniczenia odwiedzania ich przez zwykłych turystów” – głosi petycja, zamieszczona na stronie Change.org. Jej autorzy i sygnatariusze uważają, że istnieją podstawy do obaw, że wysiłki Kościoła okażą się niewystarczające, aby przeprowadzać zakrojone na wielką skalę remonty i restauracje wyjątkowych przedmiotów dziedzictwa kulturalnego i „aby po prostu utrzymać je należytym stanie”.

Przeciwnicy zwrotu dawnej świątyni obawiają się także, że gdyby to tego doszło, to zostałaby całkowicie zlikwidowana jej funkcja oświatowa i wychowawcza, będąca ważną częścią jej działalności. Kościół nie będzie bowiem, ich zdaniem, oprowadzał wycieczek ani organizował wystaw i koncertów muzyki klasycznej w tym miejscu.

W mieście nad Newą odbyła się też demonstracja przeciwników, zorganizowana przez działaczy młodzieżowego ruchu demokratycznego „Wiosna”, którzy m.in. zawiesili banery protestacyjne na kolumnadzie otaczającej sobór. Ale dalsze ich działania szybko udaremniła policja, której przedstawiciel oświadczył dziennikarzom, że porozmawiano z manifestantami, którzy potem szybko opuścili plac przed dawną świątynią.

Z kolei Goworuchin w rozmowie z rosyjską agencją „Interfax-Religia” wypowiedział się przeciw przekazaniu dawnego soboru Kościołowi, gdyż i tak są tam odprawiane nabożeństwa, „toteż nie sądzę, żeby były potrzebne jakieś inne działania”. Zaznaczył przy tym, że nie zna żadnych szczegółów dotyczących zwrotu tego zabytku Kościołowi, „dlatego trudno mu jest skomentować całą sprawę”.

10 stycznia rzecznik prasowy gubernatora Petersburga Andriej Kibitow zapowiedział, że sobór św. Izaaka zostanie przekazany Kościołowi prawosławnemu w bezpłatne użytkowanie, z zachowaniem jednak jego funkcji muzealno-oświatowych. Według rzecznika porozumienie w tej sprawie zawarli gubernator „Północnej Stolicy” Gieorgij Połtawczenko i patriarcha moskiewski Cyryl.

Również przewodniczący Patriarszej Rady ds. Kultury, przełożony stołecznego Klasztoru Srieteńskiego biskup jegorjewski Tichon (Szewkunow) zapewnił 11 bm. w rozmowie z „ Interfax-Religia”, że „muzealna działalność Soboru Isaakijewskiego będzie nie tylko kontynuowana, ale jeszcze się rozwinie”.

Tymczasem służba prasowa Ministerstwa Kultury Rosja oświadczyła 11 stycznia, że utrzymanie „działalności muzealnej w Soborze Isaakijewskim jest możliwe jedynie teoretycznie”.

Sobór św. Izaaka zbudowano w latach 1818-58 według projektu francuskiego architekta Auguste’a de Montferranda (1786–1858), przy czym wznoszeniu obiektu na podmokłym terenie towarzyszyły od początku liczne trudności. Jest to największy obiekt sakralny w mieście i drugi co do wielkości – po moskiewskiej świątyni Chrystusa Zbawiciela – w Rosji. Jego wysokość przekracza 100 metrów, a powierzchnia wewnętrzna wynosi ponad 4 tys. metrów kwadratowych.

W latach trzydziestych bolszewicy zamknęli cerkiew i urządzili w niej Muzeum Religii i Ateizmu. Po przemianach z lat dziewięćdziesiątych rząd Federacji Rosyjskiej przekazał w październiku 2012 r. obiekt na własność miastu. Trzy lata później miejscowa eparchia (diecezja) RKP poprosiła władze Petersburga o przekazanie jej soboru, ale spotkała się z odmową.