Spod znaku świętego Franciszka

Abp Henryk Hoser SAC wręcza nagrodę Fundacji Solidarna Wieś
o. Stanisławowi Jaromiemu OFMConv. Pierwszy od lewej prezes fundacji Sławomir Siwek.

– Chcemy być głosem ekologów w strukturach Kościoła katolickiego oraz chrześcijańskim głosem wśród ekologów – tak mówią o sobie członkowie Ruchu Ekologicznego św. Franciszka z Asyżu, którego przewodniczącym od 20 lat jest o. dr Stanisław Jaromi OFM Conv.

– Poprzez naszą działalność pokazujemy, że o ekologii można mówić odwołując się do nauki społecznej Kościoła i do tradycji franciszkańskiej – podkreśla o. Jaromi.

Przez Kapitułę Nagrody im. bp. Romana Andrzejewskiego został uhonorowany za wkład w edukację ekologiczną oraz „budowę wspólnoty mieszkańców wsi i miast angażujących się jako chrześcijanie w rozwiązywanie problemów, które stwarza kryzys ekologiczny”.

– Ojciec Stanisław edukuje młodzież i rolników w sprawach ochrony ziemi, jest wspaniałym propagatorem nauczania papieża Franciszka – mówi Sławomir Siwek, prezes Fundacji Solidarna Wieś.

Ze wsi do miasta

Ojciec Stanisław Jaromi wychował się na wsi pod Przemyślem, więc praca w gospodarstwie, w bliskości przyrody była dla niego naturalnym doświadczeniem. Kiedy wstąpił do zakonu franciszkanów i przyjechał do Krakowa na studia teologiczne, mocno odczuł kontrast między świeżym wiejskim powietrzem a smogiem wielkiego miasta. Zmiana środowiska bardzo źle wpłynęła na jego stan zdrowia. – W rodzinnym domu, gdzie na co dzień miałem czystą wodę, czyste powietrze i zdrowe jedzenie, uważałem to za coś oczywistego. Dopiero w Krakowie przekonałem się, że te dobra naturalne nie zawsze są dostępne i uświadomiłem sobie, jak ważne jest dbanie o środowisko – opowiada o. Jaromi.

Na zakonnej drodze spotkał wtedy grupę braci, którzy próbowali działać na rzecz ekologii – zainspirowało ich ogłoszenie św. Franciszka patronem ekologów, co zrobił Jan Paweł II. Ojciec Stanisław przyłączył się do założonego przez nich Ruchu Ekologicznego św. Franciszka z Asyżu (REFA) i właśnie tam przeszedł pierwszą ekologiczną formację. Po kilku latach został skierowany na studia z ochrony środowiska na KUL-u, później obronił także doktorat z zakresu filozofii przyrody. Przez wiele lat pełnił funkcję franciszkańskiego delegata generalnego ds. sprawiedliwości, pokoju i ochrony stworzenia, pracował we Franciszkańskim Centrum Studiów Ekologicznych w Rzymie. Zostawszy przewodniczącym REFA, nawiązał współpracę z wieloma centrami ekologicznymi w Polsce i parkami narodowymi, a także uczestniczył w rozwijaniu współpracy rolników ekologicznych i tradycyjnych oraz w ich dorocznych pielgrzymkach na Jasną Górę. Prowadzi wykłady z filozofii przyrody, kosmologii i ekologii chrześcijańskiej.

Co różni ekologię widzianą z perspektywy katolickiej od ekologii laickiej? Zdaniem przewodniczącego REFA, to przede wszystkim idea, która stoi u jej podstaw. – Szanować przyrodę można z różnych przyczyn. Nam jako katolikom zależy, żeby umieścić troskę o środowisko naturalne we właściwym kontekście, jako element naszego powołania – tłumaczy o. Jaromi. Ekologia obejmuje w tym przypadku nie tylko troskę o rośliny i zwierzęta, ale również o życie całego stworzenia, w tym człowieka.

Troska o życie

REFA nie odcina się jednak od głównego nurtu ekologii, lecz wspiera wszelkie działania na rzecz ochrony środowiska, które są zgodne z zasadami chrześcijańskimi. – Każdy z nas, niezależnie od poglądów, chce oddychać czystym powietrzem, jeść zdrowe jedzenie i mieć czystą wodę. Nasi członkowie angażują się w konkretne inicjatywy ekologiczne, np. działalność antysmogową; one nie mają ani łatki katolickiej ani laickiej – zaznacza franciszkanin.

Obecnie do REFA należy ok. 80 osób, w większości świeckich, zarówno wykształconych w dziedzinie ochrony środowiska, jak i zwykłych miłośników przyrody. Działalność ruchu to przede wszystkim edukacja ekologiczna: współpraca z nauczycielami i katechetami, organizowanie warsztatów i wykładów, wydawanie książek, prowadzenie portalu internetowego. Jedną z inicjatyw REFA jest projekt „Ogrody św. Franciszka”, który ma na celu aktywną ochronę środowiska przyrodniczego w najbliższym otoczeniu. Propozycja zakładania ogrodów jest skierowana głównie do lokalnych wspólnot, stowarzyszeń i instytucji. – W takim ogrodzie można spotkać się zarówno ze Stwórcą, jak i ze stworzeniem. To miejsce kontemplacji przyrody, ale też sposób na uszanowanie lokalnych gatunków roślin – wyjaśnia o. Jaromi.

Plany ruchu na przyszłość to m.in. dalsza popularyzacja encykliki Laudato si’, a także celebrowanie Światowego Dnia Modlitw o Ochronę Świata Stworzonego, który zgodnie z decyzją papieża będzie obchodzony 1 września. – Obecnie lobbujemy także, by organizatorzy Światowych Dni Młodzieży zadbali o ich proekologiczny charakter, aby spotkanie to nie zniszczyło krakowskiej przyrody – dodaje przewodniczący.