Stulecie księży michalitów

– Nasza droga przez to stulecie nie była łatwa. Bł. ks. Bronisław Markiewicz, kiedy odchodził z tego świata w 1912 r., był przekonany, że zgromadzenie jest dziełem Bożym, a nie ludzkim, ale zatwierdzenia doczekało się ono dopiero dziewięć lat po jego śmierci. Dziękujemy za przeszłość i prosimy o świętość osobistą i wierność charyzmatowi w przyszłości, byśmy potrafili w tych czasach iść tam, gdzie Pan Bóg nas posyła – mówi ks. Dariusz Wilk CSMA, przełożony generalny zgromadzenia.

SALEZJAŃSKIE ŹRÓDŁA

Zgromadzenie Świętego Michała Archanioła zostało założone przez bł. ks. Bronisława Markiewicza. – Jego pragnieniem, już jako księdza, było z jednej strony głębokie życie wewnętrzne w zakonie, a z drugiej służba rodzinom, szczególnie dzieciom i młodzieży, w ich rozwoju duchowym, umysłowym i fizycznym. Poszukiwanie własnej drogi życiowej rozpoczął od wyjazdu do Włoch w listopadzie 1885 r., gdzie trafił do księży salezjanów w Turynie. W marcu 1887 r. złożył wieczyste śluby zakonne na ręce św. Jana Bosko – opisuje ks. dr hab. Roman Majka CSMA, odpowiedzialny za Archiwum Generalne zgromadzenia.

Po powrocie do Polski w kwietniu 1892 r. ks. Markiewicz objął parafię w małej miejscowości Miejsce, gdzie dzisiaj znajduje się michalickie sanktuarium poświęcone jemu i patronowi zgromadzenia. Zbiegło się to z organizacją salezjańskiego Zakładu Wychowawczego pod patronatem św. Franciszka Salezego. Natomiast kilka lat później, 2 września 1897 r., ks. Markiewicz ogłosił współpracownikom postanowienie o założeniu nowego zgromadzenia, którego patronem będzie św. Michał Archanioł. Następnie wystąpił z taką prośbą do Ordynariatu Biskupiego w Przemyślu i do papieża Leona XIII.

– Ustanowienie św. Michała Archanioła patronem zgromadzenia nastąpiło w 1901 r. pod wpływem sugestii księcia Michała Radziwiłła. Głęboka troska bł. ks. Markiewicza o powstające dzieło nie pozwoliła mu poprzestać tylko na ustanowieniu instytucji kościelnej. 14 kwietnia 1898 r. zatwierdzono stowarzyszenie pod nazwą Towarzystwo „Powściągliwość i Praca”, z własnym statutem. Rok później towarzystwo uzyskało błogosławieństwo papieża Leona XIII i rozwijało działalność wychowawczą oraz edukacyjną w oparciu o trójmian pracy: duchowej, umysłowej i fizycznej – przypomina ks. Majka i dodaje, że zatwierdzenie zgromadzenia na prawie diecezjalnym nastąpiło 29 września 1921 r. przez metropolitę krakowskiego księcia Adama Stefana Sapiehę. Dwa tygodnie później zgromadzenie zostało oficjalnie przyjęte na terenie diecezji przemyskiej, w Miejscu Piastowym, gdzie ustanowiono też macierzysty dom zakonny. W 1928 r. zatwierdzenia doczekała się żeńska gałąź zakonu.

Zgromadzenie rozwijało się, zakładając nowe zakłady wychowawcze, m.in. w Pawlikowicach (1903 r.) i w Markach-Strudze (1928 r.). W 1966 r. zyskało aprobatę papieską. Jak podkreśla ks. Roman Majka, zmiany ustrojowe i społeczne w Polsce po II wojnie światowej ograniczyły prowadzenie zakładów wychowawczych i wymusiły zajęcie się inną działalnością apostolską, prowadzeniem duszpasterstwa parafialnego. Dopiero po 1989 r. zgromadzenie stopniowo powracało do pracy z dziećmi i młodzieżą, powstawały nowe oratoria, ośrodki wychowawcze, szkoły.

PROGRAM DLA POLAKÓW

Ks. Markiewicz nazywany był apostołem trzeźwości. Gdy rozpoczął pracę duszpasterską w pierwszej parafii – Gać koło Przeworska – jednym z priorytetów było dla niego zwalczanie nałogu pijaństwa, które wówczas się szerzyło. Stosował wszelkie możliwe środki: głosił kazania, zapraszał do bractwa trzeźwości, a nawet… zaglądał do karczmy, na chrzciny czy wesela, gdzie zachęcał do trzeźwości.

– Najważniejszym przesłaniem zgromadzenia pozostawionym przez bł. ks. Markiewicza jest jego charyzmat, streszczający się w dwóch hasłach: „Któż jak Bóg” i „Powściągliwość i praca” – wyjaśnia ks. dr hab. Roman Majka CSMA. Natomiast kard. Wyszyński w homilii wygłoszonej 10 września 1972 r. w Miejscu Piastowym podkreślił, że te dwa hasła mogły zaniepokoić, a nauka ks. Markiewicza „jest na czasie”. – Dzisiaj wiemy, że trzeba być bardzo powściągliwym i pracowitym. Powściągliwym – aby nie czynić nikomu nic złego, a pracowitym – aby zdobywać to, co jest potrzebne dla utrzymania rodziny i Narodu, aby ratować dzieci przez uczciwą pracę i oszczędność, nie zaś niszczyć je dla wygodnictwa, samolubstwa i egoizmu – tłumaczył Prymas Tysiąclecia. Jak dodał, program narodowy pozostawiony zgromadzeniu przez ks. Markiewicza może poruszyć sumienia.