Tylko w Strzelnie

Miasto relikwii

Nowsze elementy wyposażenia kościoła to również unikaty. Damian Rybak zwraca uwagę przede wszystkim na polichromowane barokowe konfesjonały. W górnej części każdego z nich przedstawiono sceny z życia Jezusa i Maryi, w dolnej – symboliczne obrazy dotyczące Sądu Ostatecznego. – Wszystkie malowidła mają polskie napisy. A przecież 250 lat temu w kościołach królowała łacina. To unikat na skalę światową – podkreśla przewodnik.

Wzrok przyciąga też z pewnością bogato złocony i srebrzony barokowy ołtarz główny z wizerunkiem ukoronowania Najświętszej Maryi Panny. Celem wielu pielgrzymek jest jednak przede wszystkim znajdujący się w bocznej nawie ołtarz Krzyża Świętego. W 1743 r. papież Benedykt XIV nadał przywilej odprawiania przy nim nabożeństwa za dusze w czyśćcu cierpiące.

– Ołtarz jest największym relikwiarzem w Polsce i jednym z największych na świecie. Umieszczono w nim aż 658 relikwii różnych świętych i męczenników – mówi Damian Rybak. Wśród nich są doczesne szczątki, szaty czy inne przedmioty należące nie tylko do polskich świętych, m.in. Wojciecha czy Stanisława, ale również np. św. Marii Magdaleny, św. Benedykta z Nursji czy św. Ignacego Loyoli. Najcenniejsze są relikwie Krzyża Świętego.

W sumie w obu kościołach w Strzelnie znajduje się około tysiąca relikwii. Są tutaj na każdym kroku. Nawet rama obrazu Matki Bożej (kopia wizerunku z Mariazell) jest relikwiarzem. – Spośród polskich miast tylko Kraków ma więcej relikwii niż Strzelno. Ale w Krakowie jest aż 140 kościołów – zaznacza przewodnik. Dotychczas wszystkie relikwie pochodziły z czasów norbertanek. W tym roku jednak, ze względu na jubileusz chrztu Polski i 800-lecie konsekracji bazyliki, zostały sprowadzone nowe relikwie: św. Jana Pawła II, bł. Jerzego Popiełuszki i św. Faustyny.

W ołtarzu Krzyża Świętego znajduje się słynący łaskami krucyfiks z 1361 r. – To unikatowa rzeźba gotycka. Historycy sztuki uważają, że rzeźbiarz, wykonując wizerunek Chrystusa, naprawdę wzorował się na kimś zmarłym. Nie znamy autora, ale musiał to być artysta wielkiej klasy. Wielu porównuje ten krucyfiks do mistycznych krzyży hiszpańskich, na których też tak realistycznie jest pokazywana śmierć – podkreśla przewodnik.

Tympanony i sernik

Będąc w Strzelnie, koniecznie trzeba obejrzeć słynne romańskie tympanony. Dwa z nich znajdują się w muzeum. Trzeci zaś w „naturalnym” architektonicznym środowisku – nad wejściem do kaplicy św. Barbary. Czwarty, umieszczony w kościele św. Prokopa, został zniszczony w 1945 r. w wyniku eksplozji podłożonych przez Niemców materiałów wybuchowych. – To połowa najważniejszych romańskich tympanonów naszego kraju i jedna czwarta wszystkich pochodzących z tego czasu, jakie znajdują się w Polsce – mówi Damian Rybak.

Najbardziej wyszukany z nich znajduje się nad zamurowanym bocznym wejściem do bazyliki Świętej Trójcy. – Chrystus zasiada na łuku tęczowym symbolizującym wszechświat, jako sędzia, władca i zarazem pogromca sił ciemności. Symbolicznie niszczy zło pokazane pod Jego stopami pod postaciami lwa i smoka. Aniołowie po obu stronach trzymają mandorlę oznaczającą wniebowstąpienie. Widzimy symbole ewangelistów: Marka z głową lwa i Łukasza z głową wołu. Z lewego skraja, z kluczami, przedstawiony został św. Piotr, z prawego, z księgą – św. Paweł. Całość otoczona jest wicią roślinną, która wyrasta z paszczy lewiatanów – tłumaczy przewodnik. W muzeum podziwiać można również skromniejszy tympanon zwiastowania.

W drugiej sali muzealnej, znajdującej się nad kaplicą św. Barbary, możemy zobaczyć wiele eksponatów należących wcześniej do norbertanek, m.in. piękne relikwiarze, dokumenty, rzeźby czy szaty liturgiczne.

Pan Damian zachęca do pozostania w Strzelnie chwilę dłużej. Opowiada o planach udostępnienia zwiedzającym przyklasztornych ogrodów. Powstaną alejki, ławki, miejsca piknikowe – zapowiada. Tymczasem w Kawiarence Norbertańskiej można napić się kawy lub herbaty i spróbować domowych wypieków. Sernik pani Marzeny to kolejny poważny argument, żeby odwiedzić Strzelno. W sklepiku z pamiątkami czekają też m.in. rzeźby w drewnie autorstwa lokalnego artysty Jana Harasimowicza.

Warto odwiedzić:

Kościół Świętego Prokopa i Muzeum Romański Ośrodek Kultury im. Ottona i Bolesława – godz. zwiedzania: pon.-sob. godz. 9-17; niedz. 13.30-17

Bazylika Świętej Trójcy – Msze Święte w dni powsz.: godz. 7, 18; niedz.: godz. 7, 8.30, 10, 11.30, 18. Nabożeństwo za dusze w czyśćcu cierpiące przed ołtarzem relikwii: pt., godz. 18

Sylwia Gawrysiak fot. Sylwia Gawrysiak Idziemy nr 34 (568), 21 sierpnia 2016 r.