W Centrum Edukacyjnym IPN Przystanek Historia odbyła się konferencja naukowa „Warszawiacy wobec niepodległości. Działania mieszkańców Warszawy na rzecz odradzania się Rzeczpospolitej Polskiej w latach 1914-21”.
Dr Jolanta Załęczny z Muzeum Niepodległości przedstawiła rolę magistratu w kontekście konstytuowania się władz II RP. – Władze samorządowe Warszawy w trudnym okresie I wojny światowej stworzyły ramy organizacyjne struktur państwowych – mówiła. – W Warszawie powstawały centra dyspozycji politycznych, deklaracje rady miasta miały charakter ogólnokrajowy. To w stolicy trwały dyskusje na temat kształtu odradzającego się państwa, o przywództwie w nim, a na jego rezydencję wyrastał warszawski Belweder.
O zaangażowaniu Warszawy w tworzenie zrębów Wojska Polskiego mówił prof. Janusz Odziemkowski z UKSW. – Miała ona niezbędny wojsku doskonały węzeł komunikacyjny; pełniła ważną funkcję zaopatrywania żołnierzy – od mundurów i aprowizacji po broń, której w Polsce jeszcze wtedy nie produkowano, ale z powodzeniem uzdatniano po rozbrojeniu okupantów. Warsztaty tym się zajmujące, głównie prywatne, znajdowały się właśnie w stolicy. Również tutaj zwożono rannych, bo było tu kilkanaście tysięcy łóżek szpitalnych. I, co najważniejsze, na 100 tys. ochotników do wojska z Królestwa Polskiego aż 15 tys. rekrutowało się Warszawy. Dzięki uczelniom wyższym i licznym gimnazjom było tu wielu wykształconych młodych ludzi, którym wyszkolenie wojskowe zabierało zaledwie kilka tygodni.
Jak ważną rolę miał w tamtych chwilach Kościół, uzmysławia postawa i działalność abp. Aleksandra Kakowskiego. To on sprowadził do Polski nuncjusza papieskiego w osobie Achillesa Rattiego, on też doprowadził do zawarcia konkordatu z Watykanem w 1925 r. – W listopadzie 1917 r. abp Kakowski wszedł w skład Rady Regencyjnej – mówił Tomasz Chojnacki z KUL. – Jak podkreślał: nie dla władzy, honoru i pieniędzy, bo zrezygnował z honorarium należnego członkom RR, ale dla dobra ojczyzny. Najbardziej zależało mu na przygotowania społeczeństwa polskiego do życia w nowych warunkach wolnej Polski. Wzywał do posłuszeństwa nowym władzom, chciał całkowicie wolnego kraju, a nie państwa pod obcą egidą. W wolnej Polsce stawiał na tolerancję religijną. Poparł powołanie wyższej uczelni katolickiej, na miejsce której wybrano Lublin, zabiegał też o stworzenie wydziału katolickiego na Uniwersytecie Warszawskim. Od proboszczów wymagał tworzenia bibliotek i czytelni parafialnych.
Na zakończenie o roli warszawskiej PPS – jej organizacji, metodach oddziaływania na społeczeństwo i poparciu dla niej – mówił dr Kamil Piskała z Uniwersytetu Łódzkiego.
Tygodnik „Idziemy” sprawował nad konferencja patronat medialny.
Co? Gdzie? Kiedy?
