Wizytówka Warszawy

Kościół został zbudowany w latach 1818–1826 w stylu klasycystycznym, według projektu Piotra Aignera. Powstał zamiast bramy tryumfalnej na cześć cara Aleksandra, który postanowił zjednać sobie poddanych i zamiast bramy kazał wybudować świątynię katolicką. Architekt zaprojektował budynek w formie rotundy przykrytej kopułą, nawiązując do rzymskiego Panteonu.

W ołtarzu głównym umieszczony jest XIX-wieczny obraz „Ukrzyżowanie Chrystusa”, nieznanego autora. Na uwagę zasługuje obraz św. Józefa z Dzieciątkiem, autorstwa Leona Biedrońskiego, który w Roku św. Józefa jest czczony przez parafian w sposób szczególny. W świątyni znajduje się również cenne przedstawienie św. Teresy od Dzieciątka Jezus, pędzla francuskiego malarza Edgarda Maxence’a.

W najbliższym czasie pojawią się jeszcze dwa dzieła, prace współczesnej białoruskiej malarki Sneżany Viteckiej. W listopadzie zostanie umieszczony obraz z fragmentem relikwii przedstawiający bł. Franciszkę Siedliską, założycielkę Zgromadzenia Sióstr Nazaretanek. – Błogosławiona jako nastolatka przychodziła do kościoła św. Aleksandra, aby tu modlić się i przystępować do sakramentów – opowiada proboszcz ks. dr Mirosław Jaworski. Natomiast w maju 2022 r. w kościele zostanie zawieszony portret papieża św. Pawła VI, który jako sekretarz Nuncjatury Apostolskiej w Polsce zamieszkiwał w 1922 r. przy ul. Książęcej 21, w obecnym budynku parafialnym.

Plebania przy Książęcej została zbudowana w latach 1900–1902 w stylu neogotyckim, a jej projekt wykonał architekt Tomasz Saryusz Bielski. W latach 1918–1924 mieściła się tu Nuncjatura Apostolska w Polsce, a pomiędzy 1918 a 1921 r. urzędował pierwszy nuncjusz w Polsce po odzyskaniu niepodległości – Achille Ratti, późniejszy papież Pius XI.

Pierwszym proboszczem parafii był ks. Jakub Falkowski, który założył najstarszą obecnie w Polsce szkołę dla niesłyszących: Instytut dla Głuchoniemych, mieszący się od 1827 r. przy placu Trzech Krzyży 4/6. Ks. Falkowski do dziś spoczywa w podziemiach kościoła św. Aleksandra. Ks. Mirosław zauważa, że od początku XIX w. przy parafii istnieje Duszpasterstwo Głuchoniemych. Opiekunem grupy jest wikariusz ks. Dariusz Furmanik. W niedzielę o godz. 10.00 w kościele dolnym odbywa się Eucharystia dla osób niesłyszących, z wcześniejszą możliwością przystąpienia do spowiedzi świętej. Regularnie na Mszę świętą przychodzi od trzydziestu do pięćdziesięciu osób głuchoniemych. Po liturgii jest czas na rozmowy, integrację w salce „Betania” na terenie plebanii. Co tydzień we wtorek organizowane są spotkania formacyjne dla niesłyszącej młodzieży i dorosłych.

Długoletnim zwyczajem parafii było przygotowywanie dorosłych do sakramentu bierzmowania. Praktyka rozwinęła się w okresie PRL, kiedy probostwo obejmowali kolejni biskupi: najpierw bp Zygmunt Choromański (1944–1968), a później bp Władysław Miziołek (1969–1989). Przez ostatnie dwadzieścia lat bierzmowanie dla dorosłych było zawieszone ze względu na dostrzeżony brak należytego przygotowania kandydatów. – W okresie pandemii ponownie zainaugurowałem kurs dla bierzmowanych, zgodnie z zaleceniami sanitarnymi, przykładając wagę do formacji osób ubiegających się o sakrament; składa się na niego osiem spotkań stacjonarnych i dzień skupienia – opisuje ks. Jaworski.

Parafia pełni funkcję reprezentacyjną dla Warszawy, ze względu na położenie pośród kluczowych instytucji politycznych i biznesowych: Sejmu i Senatu, Giełdy Papierów Wartościowych, Ministerstwa Sprawiedliwości, urzędów, banków. W tygodniu zainteresowaniem cieszy się Msza święta o godz. 16.00, na którą przybywają wierni z okolicznych biur, osoby będące przejazdem czy na spacerze. – Na modlitwie pojawia się wielu polityków, dlatego w ubiegłym roku w listopadzie zainicjowaliśmy Wypominki Parlamentarne. W czasie modlitwy wizerunki polecanych w wypominkach parlamentarzystów są umieszczane na planszach w kościele – opowiada ksiądz proboszcz.

Parafianka Joanna Wysocka dzieli się swoją refleksją, że kościół św. Aleksandra daje jej poczucie bliskości z Bogiem. – Ta świątynia otula Duchem Świętym, za każdym razem odnajduję tu wewnętrzny spokój, skupienie, oddalenie spraw dnia codziennego i taki błogi stan ducha, jakby wszystkie problemy nie miały dużego znaczenia. Kościół jest kameralny, o pięknej architekturze. Słowo Boże przekazywane jest prostym, zrozumiałym językiem, cenię śpiew i granie organistki p. Teresy, która ubogaca Mszę świętą – wyznaje.