Zaproszenie do celibatu

– Jestem niczym ogniwo łączące tych ludzi z księdzem, który, niestety, z powodu wielu kościołów w regionie, nie może tu często sprawować Eucharystii – mówi Claudia Rocha.
 

Przychodzą i odchodzą

Portugalscy biskupi przyznają, że kwestia kurczącej się liczby duchownych, jak i temat celibatu jest coraz bardziej drażliwy w miejscowym społeczeństwie, nawet wśród katolików. Biskupi powołują się na jedno z badań, z którego wynika, że celibat jest już niemal marginalną kwestią dla Portugalczyków chodzących do Kościoła. W ocenie arcybiskupa Lizbony kard. Manuela Clementego, warunki do nowych powołań w lokalnym Kościele też są coraz trudniejsze.

– W naszym społeczeństwie dominuje dziś zmysłowość, co negatywnie oddziałuje na stosunek wiernych do celibatu. Tymczasem negując go, przekreślamy nie tylko historię Kościoła, ale też powołanie chrześcijańskie w jego najpełniejszej formie. To, że w Kościele występują przypadki żonatych księży, nie oznacza, że należy ograniczyć celibat – uważa kard. Clemente, który jest także przewodniczącym portugalskiemu episkopatowi.

W licznych wywiadach udzielanych w związku z przypadkiem księdza z Madery arcybiskup Lizbony podkreślał, że portugalska hierarchia nie będzie obniżać poprzeczki dla kandydatów na kleryków, aby podnosić statystyki. Przeciwnie, zasady rekrutacji do seminariów duchownych mają zostać zaostrzone. Nowy program pracy duszpasterskiej w Portugalii służący powołaniom duchownym, jaki w ostatnim czasie opracowali biskupi, przewiduje testy psychologiczne dla kandydatów. Mają one m.in. wykazać, czy mężczyźni chcący wstąpić do seminarium mają skłonności homoseksualne. – Tym odradzam kandydowanie do seminariów. To nie jest dla nich odpowiednie miejsce. Znajdą się bowiem w sytuacji drażliwej – stwierdził kard. Clemente.

Na razie sytuacja w portugalskich seminariach pod względem liczby kleryków jest dosyć stabilna. Szacuje się, że zarówno w placówkach diecezjalnych, jak i w należących do zgromadzeń zakonnych przygotowuje się obecnie do przyjęcia święceń kapłańskich około pół tysiąca przyszłych duchownych. Na przestrzeni ostatnich siedemnastu lat liczba seminarzystów ulegała tylko nieznacznym wahaniom. W 2000 r. było w tym kraju 547 kleryków, dwanaście lat później – już 474. W 2015 r. łączna liczba seminarzystów portugalskich wyniosła jednak 551.

Statystyki pogarszają się tymczasem w przypadku liczby księży. Z danych portugalskiego episkopatu wynika, że tylko w latach 2009-2015 porzuciło stan kapłański 635 osób. Obecnie liczba kapłanów pracujących w parafiach tego iberyjskiego kraju przekracza 2,5 tys.
 

Wsparcie z zewnątrz

Coraz ważniejszą rolę w portugalskim Kościele zaczynają odgrywać księża sprowadzani z zagranicy. W ostatnich latach ich liczba sukcesywnie rosła, aby sięgnąć teraz ponad 120. Pochodzą oni z różnych krajów, w tym coraz częściej z byłych portugalskich kolonii, szczególnie z Angoli. Obywatele tego afrykańskiego kraju dominują dziś wśród seminarzystów przygotowujących się do kapłaństwa m.in. u portugalskich dominikanów czy franciszkanów.

Również żeńskie powołania do życia konsekrowanego ratują dziś w Portugalii cudzoziemki, m.in. z Hiszpanii i Argentyny. W lutym tworzenie nowej wspólnoty rozpoczęły tu włoskie trapistki. Pierwszy klasztor tego zgromadzenia w Portugalii powstaje w diecezji Bragança-Miranda, w północno-wschodniej części kraju. Dziesięć sióstr zamieszka niebawem w projektowanym właśnie klasztorze Najświętszej Maryi Panny Matki Kościoła. Zakonnice, które pochodzą z klasztoru Vitorchiano zamierzają poszukiwać nowych powołań, a w ich nowej portugalskiej placówce zaplanowano już miejsce dla 30 kolejnych trapistek.

Czas pokaże, na ile zagraniczne wsparcie ożywi portugalski Kościół, który w lutym zamknął ostatecznie rozdział pod tytułem „zbuntowany ksiądz z Madery”. Proboszcz z Monte zgodził się ustąpić z parafii, deklarując przy tym chęć pozostania w stanie kapłańskim.