Anna w zamknięciu

Oznaczać to może, że jego autorzy wpisują się w międzynarodową modę realizacji utworów o porwaniach i więzieniach kobiet lub dzieci przez rozmaitych maniaków i psychopatów. Ważne w takich dziełach, opartych często na opisywanych w mediach wydarzeniach, bywają konteksty sensacyjne, kryminalne, problemowe i kulturowe. Motywami ukazywanych tu porwań są zwykle powody psychopatyczne lub chęć okupu. W drugiej połowie lat 60. ubiegłego wieku oglądaliśmy głośny film „Kolekcjoner” w reżyserii Williama Wylera o tym, jak zbieracz motyli porwał i więził pewną studentkę. W roli porywacza wystąpił młody wówczas brytyjski aktor Terence Stamp, późniejszy specjalista od ról dziwaków i psychopatów. Film ten rozpoczął serię utworów, których realizacja trwa do dziś. Przed dwoma laty oglądaliśmy głośny film „Pokój”, w którym matka z małym synkiem została porwana przez maniaka, a po uwolnieniu syn musiał przystosować się do życia na wolności.

Polski „Fisheye” można więc umieścić w tym nurcie. Uwagę zwraca niezwykła i eksperymentalna forma filmu, którego akcja rozgrywa się niemal w całości w jednym pokoju. W gruncie rzeczy mamy tu do czynienia z wielkim monodramem aktorskim Julii Kijowskiej, odtwórczyni głównej roli. Po krótkiej, znamiennej ekspozycji bohaterka filmu, młoda kobieta Anna, zostaje porwana przez tajemniczego mężczyznę i umieszczona w specjalnie izolowanym i wyposażonym pomieszczeniu, w którym może spać, jeść, rozmawiać zdalnie z porywaczem i spoglądać przez wizjer na przebywających w sąsiednim mieszkaniu męża i przyjaciół. Do końca nie dowiadujemy się, co w jaźni Anny jest rzeczywistością, a co fantasmagorią lub psychicznymi zmaganiami się ze wspomnieniami z dzieciństwa. Czy adoptowana niegdyś kobieta odreagowuje tylko swoje zmagania o dojście do prawdy o rodzinie, czy też przeżywa alternatywne rzeczywistości wirtualne? Kim właściwie jest Anna? Znamienne są sugestie w początkowych scenach filmu. Anna odnosi sukcesy w biochemicznych badaniach nad nowymi genomami, zwanymi tu Crisp Cas 9, ingerującymi w ludzką świadomość. Czy porwanie i stan umysłu bohaterki ma więc coś z tym wspólnego? Jeśli przyjmiemy, że tak, to film jest bardzo aktualny jako komentarz nad celowością badań naukowych nad zmianą ludzkiej tożsamości. „Fisheye” można więc polecić zainteresowanym widzom do krytycznej refleksji.

„Fisheye”, Polska 2020; reżyseria: Michał Szcześniak; aktorzy: Julia Kijowska, Wojciech Zieliński, Piotr Adamczyk, Andrzej Mastalerz i inni, dystrybucja: Forum Film Poland