Jubileusz nad jeziorem

Dla żeglarzy, wędkarzy, sportowców i zwyczajnych plażowiczów to miejsce jest rajem. Tutaj Klepacka i Kusznierewicz uczyli się pływać. Jezioro Zegrzyńskie zaprasza nieprzerwanie od 50 lat. – Zbiornik, nazywany potocznie zalewem zegrzyńskim, jest tak naprawdę jeziorem. Próbowaliśmy tę nazwę ujednolicić, ale okazało się to niemożliwe. Zbiornik ten jest położony najbliżej Warszawy, dlatego nie potrzeba jechać daleko na Mazury, aby spokojnie odpocząć – mówi Halina Kolibabska, kierownik biura Związku Gmin Zalewu Zegrzyńskiego.

Jezioro Zegrzyńskie to 40-kilometrowe rozlewisko rzek Narwi i Bugu o powierzchni 30,3 km². Zbiornik otoczony jest lasami sosnowymi, które występują między Dębem, Wieliszewem, Białobrzegami i Rynią oraz w okolicach Jadwisina i Jachranki. Jezioro połączone jest z Warszawą poprzez 19-kilometrowy Kanał Żerański. Jest to ważny odcinek łączący mazurskie jeziora oraz dorzecze Narwi i Bugu z rzeką Wisłą.

– Jezioro Zegrzyńskie jest zbiornikiem wielofunkcyjnym. Wykorzystywane jest m.in. do produkcji energii. Możliwość obniżania poziomu piętrzenia pozwala na przygotowanie ok. 26 mln m3 rezerwy do redukcji wezbrań – opowiada Halina Kolibabska. – Po latach narodził się pomysł wykorzystywania zbiornika jako źródła wody dla Warszawy, wtedy zbudowano zakład uzdatniania wody w Wieliszewie – dodaje.

Nie ma chyba mieszkańca Warszawy i okolic, który nie odpoczywałby nad Jeziorem Zegrzyńskim. Przez pół wieku powstało tu ponad 30 różnych ośrodków wypoczynkowych i wiele domków letniskowych. W sezonie – od wiosny do jesieni – w każdy weekend przyjeżdża tu kilka tysięcy warszawiaków.

– Zanim powstało tu Jezioro Zegrzyńskie, były to biedne tereny rolnicze, bo gleby były niskiej jakości. Uprawa roli nie dawała środków na utrzymanie. Po wybudowaniu zbiornika zwiększyła się liczba miejsc pracy, mieszkańcy zaczęli mieć dodatkowe źródło dochodu – stwierdza Edward Trojanowski, prezes Lokalnej Grupy Rybackiej Zalew Zegrzyński oraz Lokalnej Grupy Działania Partnerstwo Zalewu Zegrzyńskiego – a ze względu na bliskość Warszawy stały się to tereny bardzo atrakcyjne turystycznie. Wiele osób zdecydowało się na wykupienie tutaj działek. To wszystko przyczyniło się do poprawy jakości życia mieszkańców, zwiększenia liczby miejsc pracy, m.in. w ośrodkach wczasowych – dodaje.

– Działkę w okolicach Zalewu Zegrzyńskiego mamy od 15 lat. Jesteśmy z niej bardzo zadowoleni, wolne dni możemy spędzać u siebie. Okolice są tutaj bezpieczne, urokliwe i kiedy tu przyjeżdżamy, możemy się wyciszyć – mówią państwo Halina i Stanisław z Warszawy.

Pobyt nad Jeziorem Zegrzyńskim nie musi oznaczać jedynie wypoczynku biernego. – To akwen sportów wodnych takich jak kajakarstwo, żeglarstwo, windsurfing i rozwijające się sporty motorowodne – wylicza pan Trojanowski.

Każdego roku w przystaniach jeziora można spotkać około 1500 jachtów i żaglówek. Od wielu lat istnieją tutaj szkółki żeglarskie. Mistrzowie – wychowankowie naszego jeziora – są wzorem do naśladowania – podkreśla Kolibabska.

– W wakacje nie wyjeżdżam do domu, zostaję w Warszawie ze względu na pracę. I dlatego cieszę się, że tak blisko mam nad Jezioro Zegrzyńskie. Wiele weekendów spędzam właśnie tutaj; nie tylko odpoczywam, ale często pływam kajakiem. Co ważne, mogę tu przyjechać autobusem czy nawet rowerem, bo przecież znajduje się ono prawie „za rogiem”. Tutaj naprawdę można odpocząć od miejskiego zgiełku – mówi Krzysztof Jakubiak, student prawa i politologii.

Każdego lata są organizowane imprezy regatowe z udziałem najlepszych polskich żeglarzy. Z kolei zimą na zamarzniętym jeziorze pojawiają się bojery. I wędkarze znajdą tu coś dla siebie. W wodach Jeziora Zegrzyńskiego występują leszcze, liny, karpie, okonie, sandacze, szczupaki, sumy, węgorze, karasie, jazie, klenie i tołpygi. Tylko w Jeziorze Zegrzyńskim, w dolnym odcinku Bugu i Zbiorniku Włocławskim występuje taki gatunek jak sapa. Ryba ta przypłynęła do Polski w połowie lat 80. z dopływów Morza Czarnego. Najlepsze miejsca do łowienia ryb znajdują się w okolicach mostu w Zegrzu, zapory w Dębem czy przy ujściach Narwi, Bugu i Rządzy.

HISTORYCZNA OKOLICA

– Nie możemy zapomnieć, że okolice Jeziora Zegrzyńskiego to także miejsca związane z wydarzeniami historycznymi, ważnymi rocznicami. W czasie pierwszej wojny światowej koszary w Białobrzegach były miejscem internowania oficerów Legionów Polskich, którzy odmówili przysięgi na wierność cesarzowi niemieckiemu. Z kolei na cmentarzu w Wieliszewie spoczywają żołnierze polegli w czasie kampanii wrześniowej w 1939 r. – opowiada Edward Trojanowski.

Będąc nad Jeziorem Zegrzyńskim, nie można nie wejść do zabytkowego kościoła św. Anny w Serocku. W świątyni znajdują się oryginalne barokowe rzeźby figuralne św. Wojciecha i św. Stanisława, ołtarz boczny św. Anny i św. Barbary, ambona i chrzcielnica. Co ciekawe, kościół posiada posadzkę umiejscowioną poniżej poziomu otoczenia. Tuż nad jeziorem są także ruiny dworku rodziny Szaniawskich, wzniesionego w 1838 r. To właśnie tutaj tworzył wybitny dramaturg i nowelista Jerzy Szaniawski. Choć duża część dworku spłonęła w 1977 r., to zachowała się część zabudowań gospodarskich, schodów i bramy wjazdowej. W okolicy znajduje się rezerwat przyrody „Wąwóz Szaniawskiego”. Ciekawymi zabytkami są także pałac Krasińskich, kasyno oficerskie w Zegrzu, a także twierdza Zegrze.