Kraków: remont Ołtarza Wita Stwosza potrwa pięć lat

We wrześniu rozpoczęły się planowane od kilku lat kompleksowe prace badawcze i konserwatorskie przy Ołtarzu Wita Stwosza. Gotycki zabytek z bazyliki Mariackiej w Krakowie w pełnej krasie będzie można podziwiać najprawdopodobniej w grudniu 2020 roku. 20151008 19:03
pra / Kraków (KAI), sg

Za program „Kompleksowe prace badawcze i konserwatorskie Ołtarza Wita Stwosza (1489 r.)” odpowiada wyłoniony w konkursie Międzyuczelniany Instytut Konserwacji i Restauracji Dzieł Sztuki krakowskiej i warszawskiej ASP.

Prof. Ireneusz Płuska z MIKiRDS zwraca uwagę, że zwiedzający z pewnością dostrzegą, że ołtarz jest odświeżony, aczkolwiek zmiany estetyczny nie będą rzucały się w oczy laika. Konserwatorzy zapowiadają np. usunięcie niebieskiego tła z ołtarza, które zostanie zastąpione pierwotnym kolorem – tzw. maryjnym. Takie detale mają ogromne znaczenie dla historyków sztuki a niekoniecznie dla turystów. – Ołtarz po renowacji będzie działał swoją świeżością i trochę zmienioną kolorystyką, uzupełnieniem złoceń i srebrzeń – mówi prof. Płuska.

Rozpoczęty pierwszy etap prac przy Ołtarzu Wita Stwosza obejmuje konserwację rzeźb zwieńczenia – postaci Grupy Koronacji Maryi, świętych Wojciecha i Stanisława oraz aniołów. Gdy poszczególne elementy ołtarza będą demontowane do konserwacji, ich miejsce zastąpią fotografie w skali 1:1.

Poza kompleksową konserwacją i renowacją ołtarza program przewiduje szereg badań i analiz. Historycy sztuki mają nadzieję np. na poznanie szczegółów warsztatu Wita Stwosza. W wieloletnich planowanych pracach uczestniczyć będą konserwatorzy dzieł sztuki, historycy, fizycy, chemicy, inżynierowie i inni specjaliści nie tylko z ASP, ale także z Polskiej Akademii Nauk, Uniwersytetu Jagiellońskiego, Politechniki Krakowskiej czy Wojskowej Akademii Technicznej.

Kierujący pracami dr Jarosław Adamowicz zaznacza, że w celach badawczych zostaną wykorzystane m.in. tomograf komputerowy czy laser, czyli metody nieinwazyjne, a pozwalające na ustalenie m.in. pigmentów, które zostały użyte pierwotnie do wykonania polichromii ołtarza.

Wykonawcy projektu myślą także o systemie zabezpieczeń, m.in. przeciwpożarowych a także o stworzeniu możliwości szybkiego demontażu ołtarza na ewentualność nieprzewidzianych katastrof.

Prace będą prowadzone w sposób możliwie minimalnie ograniczający codzienne użytkowanie obiektu. Ołtarz będzie dostępny zarówno na potrzeby kultu religijnego i liturgii, jak i dla turystów. W trakcie kilku lat trwania prac mogą nastąpić krótkie przerwy w ruchu turystycznym, będą one zapowiadane z kilkumiesięcznym wyprzedzeniem.

Ks. Dariusz Raś zaznaczył, że renowacja wielkich dzieł sztuki jest czymś naturalnym, ale niestety może wiązać się z pewnym utrudnieniem dla ludzi. – Ale trzeba powiedzieć, że dla następnych pokoleń będzie wielkim ułatwieniem – to dzieło przetrwa przynajmniej kilkadziesiąt, kilkaset następnych lat. Dla tych pokoleń, dla kultu, nie tylko dla turystów, robimy tę wielką renowację – mówi proboszcz parafii Mariackiej w Krakowie.

Koszt kompleksowych prac badawczych i konserwatorskich, wraz z pracami pomocniczymi szacowany jest na ponad 13,7 mln zł. Większość środków zapewni Społeczny Komitet Odnowy Zabytków Krakowa. Pozostałe potrzebne fundusze będzie musiała zebrać parafia Mariacka, która już w tej chwili przygotowała specjalne cegiełki na ten cel.

Ołtarz Główny krakowskiej bazyliki Mariackiej to arcydzieło sztuki późnego gotyku. Pentaptyk szafiasty autorstwa Wita Stwosza powstał w latach 1477-1489. Dzieło kilkakrotnie w swej historii podlegało już pracom konserwatorskim i restauratorskim. Ostatnia pełna konserwacja była realizowana w połowie XX w.