Matka i pisarz

Aby zrozumieć ten obraz, należy z perspektywy czasu spojrzeć na życiorys artysty, który w pewnym sensie uważał się za „obywatela świata”. Gary, niezwykle popularny pisarz-celebryta, lansowany także w PRL (odwiedził Polskę parokrotnie), był postacią ciekawą i barwną. Jego zakończone samobójczą śmiercią burzliwe życie z czasem otoczone zostało wieloma niedopowiedzianymi wspomnieniami, tajemnicami i mistyfikacjami, jakby świadomie kreował on swój heroiczny i w pewnym sensie awanturniczy los.

Urodzony w żydowskiej rodzinie w Moskwie lub w Wilnie (jak czasami podawał) jako Roman Kacew, po paroletnim pobycie z matką w Wilnie i Warszawie, znalazł się w międzywojennej Francji, gdzie pracował i uczył się, a w czasie wojny służył w lotnictwie alianckim jako zwolennik gen. de Gaulle’a. Po wojnie w uznaniu zasług na polu walki został dyplomatą, a poza tym był pisarzem, publicystą i podróżnikiem. Dał się poznać z burzliwych polemik z wpływowymi krytykami, a także z mistyfikacji związanych z pisaniem pod pseudonimami.

fot. Julien Panié

Autorzy filmu „Obietnica poranka” skupiają się na dzieciństwie i młodości pisarza. Głównym wątkiem utworu są relacje młodego Romana z despotyczną i zaborczą matką, która z nadmiaru miłości postanowiła wychować chłopca na francuskiego pisarza, wpajając w niego kult kultury francuskiej. Matkę świetnie zagrała Charlotte Gainsbourg, która na ekranie wprost przytłacza młodego bohatera energią, a w scenach „polskich” stara się mówić po polsku. W miarę upływu lat poznajemy losy udręczonego młodzieńca, który nieustannie lawirował między presją matki a własnymi ambicjami. Niektóre momenty w filmie wydają się dramatyczne, inne zaś tragikomiczne. Ważne wydają się wątki związane z żydowskim pochodzeniem bohatera, zwłaszcza problemy w lotniczej szkole oficerskiej we Francji. Wątpliwości budzi natomiast początkowa cześć filmu rozgrywająca się w Wilnie. Na ekranie widzimy jakieś rudery, zaułki i zaśnieżone ulice. A przecież Wilno było i jest pięknym barokowym miastem.

„Obietnica poranka” („La promesse de l’aube”), Francja, 2017.Reżyseria – Eric Barbier. Wykonawcy: Pierre Niney, Charlotte Gainsbourg, Didier Bourdon i inni. Dystrybucja – Aurora Films.