Muzyka w nauczaniu Benedykta XVI

To temat spotkania, które odbyło się 8 października w zrewitalizowanym obiekcie poklasztornym przy ul. Krakowskiej w Częstochowie w ramach cyklu „kulturalne czwartki”.

2015-10-09 13:41
ks.mf / Częstochowa, mz

 
Gościem spotkania zorganizowanego przez parafię św. Zygmunta i Duszpasterstwo Środowisk Twórczych archidiecezji częstochowskiej był ks. prof. Kazimierz Szymonik, dyrygent, muzykolog i pedagog.

– Kultura to uszlachetnianie ludzkiego umysłu. Religia jest pierwszym przejawem kultury. Piękno to przymiot samego Stwórcy – powiedział ks. Szymonik i dodał, że w dzisiejszych czasach niknie sprzed oczu świat natury i grozi nie kontrolowany wybuch kultury technicznej. – Dzięki kulturze człowiek żyje życiem ludzkim, bez kultury byłby robotem – kontynuował prelegent.

Nawiązując do myśli Karola Wojtyły ks. Szymonik podkreślił, że „kultura jest tym, dzięki czemu człowiek jest bardziej człowiekiem. Kultura ma za cel realizację osoby we wszystkich jej wymiarach. Człowiek żyje prawdą, dobrem i pięknem”.

Prelegent przypomniał słowa Jana Pawła II wypowiedziane do młodzieży w Gnieźnie 3 czerwca 1979 r.: "Kultura jest wyrazem człowieka. Jest potwierdzeniem człowieczeństwa. Człowiek ją tworzy – i człowiek przez nią tworzy siebie. Tworzy siebie wewnętrznym wysiłkiem ducha: myśli, woli, serca. I równocześnie człowiek tworzy kulturę we wspólnocie z innymi. Kultura jest wyrazem międzyludzkiej komunikacji, współmyślenia i współdziałania ludzi".

Omawiając główne tezy teologii muzyki kościelnej w ujęciu Josepha Ratzingera – Benedykta XVI ks. Szymonik odniósł się do niektórych publikacji wielkiego teologa, a mianowicie do „Ducha liturgii”, „Nowej pieśni dla Pana” i „Raportu o stanie wiary”. – Dla Benedykta XVI muzyka znajduje swoje źródła w doświadczeniu miłości, doświadczeniu smutku i w spotkaniu z tym, co Boże.

– Kluczem do zrozumienia piękna muzyki jest antropologia, człowiek wychowany na Chrystusie. Muzyka jest potwierdzeniem chrześcijańskiej wizji człowieka – zauważył ks. Szymonik.

Prelegent przypomniał słowa Benedykta XVI, wypowiedziane przy odbieraniu tytuł doktora honoris causa Akademii Muzycznej w Krakowie i Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II: "W ramach najróżniejszych kultur i religii obecna jest wielka literatura, świetna architektura, malarstwo i wspaniałe rzeźby. I wszędzie jest także muzyka. A jednak w żadnym innym środowisku kulturalnym nie ma muzyki o wielkości dorównującej tej, która zrodziła się w kontekście wiary chrześcijańskiej: od Palestriny do Bacha, Haendla, aż po Mozarta, Beethovena i Brucknera. Muzyka zachodnia jest czymś wyjątkowym, nie mającym sobie równych w innych kulturach. To powinno skłonić nas do zastanowienia. (...) Muzyka zachodnia wykracza daleko poza dziedzinę religijną i kościelną. A jednak swoje najgłębsze źródło znajduje w liturgii, w spotkaniu z Bogiem".

– Psałterz stał się modlitewnikiem rodzącego się Kościoła. Teolog, który nie kocha piękna, poezji, sztuki może być niebezpieczny, bo nie dostrzega wartości nadprzyrodzonych i tak naprawdę nie jest teologiem, bo piękno sięga samego Stwórcy – kontynuował prelegent przypominając nauczanie Benedykta XVI.

Ks. Szymonik podkreślił również, że w myśli teologicznej Benedykta XVI „muzyka ludowa to żyzna gleba, to muzyka wspólnoty”. – Muzyka ludowa wyrasta z doświadczenia egzystencji, wyraża prawdę – przypomniał prelegent.

– Muzyka nas definiuje. Muzyka nas określa. Jeśli Kościół ma nadal nawracać, czyli uczłowieczać świat, nie może wyrzucać piękna z liturgii – podsumował ks. Szymonik. Mówiąc o roli muzyki w liturgii wskazał na wychowanie duchowieństwa w tym zakresie i budowanie wrażliwości.

Spotkanie poprowadził ks. dr Mikołaj Węgrzyn – duszpasterz środowisk twórczych.

Ks. prof. dr Kazimierz Szymonik jest profesorem Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina w Warszawie, gdzie pełni funkcję Kierownika Specjalności Muzyka Kościelna. Wykłada również w Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego, od 1992 r. na stanowisku Kierownika Katedry Wykonawstwa Muzyki Religijnej, a od 1999 r. jako Kurator Sekcji Muzykologii. W latach 1995-98 był profesorem Akademii Muzycznej w Bydgoszczy. W latach 1998-2005 był Kierownikiem Specjalności Muzyka Kościelna Akademii Muzycznej w Krakowie. Współpracuje z Wyższym Seminarium Duchownym w Częstochowie jako wykładowca retoryki.