Nadzieja w klasyce

Od początku kina powstało ponad trzysta ekranizacji powieści Dickensa, w tym wiele wybitnych. „Wielkie nadzieje” są nową ekranizacją powieści wielkiego angielskiego pisarza, świadczącą o szacunku, jakim brytyjscy filmowcy darzą własną tradycję. Zjawisko to trwa niezależnie od szalejących dziś nurtów kontrkulturowych.

W dziełach Dickensa, nie wyłączając „Opowieści wigilijnej”, niemal reporterski opis rzeczywistości sąsiaduje ze współczuciem dla bohaterów i chrześcijańską wizją miłosierdzia. „Wielkie nadzieje” ukazywały się początkowo w odcinkach w gazecie, podobnie jak u nas powieści Prusa i Sienkiewicza, którzy w dobie pozytywizmu byli znakomitymi publicystami i reporterami. Dlatego dziś z dorobku dziennikarskiego europejskich pisarzy czerpiemy wiedzę o tamtej epoce.

Film Mike’a Newella został zrealizowany na porządnym poziomie profesjonalnym, typowym dla koprodukcji brytyjsko-amerykańskich. Akcja utworu rozpoczyna się, gdy młody Pip, wychowywany na prowincji u starszej siostry i jej męża kowala, wikła się w trudności życiowe. Pomaga uciekającemu więźniowi, a później zostaje zaproszony do arystokratycznej rezydencji zdziwaczałej pani Havisham, która po dawnym zawodzie miłosnym żyje w komnatach bez dostępu światła, wychowując dorastającą adoptowaną córkę Estellę. Marzenia zakochanego w dziewczynie Pipa o lepszym życiu po paru latach nagle się spełniają, gdy okazuje się, że tajemniczy darczyńca przekazał mu znaczną sumę pieniędzy. Ambitny Pip wyjeżdża do Londynu, zostaje dżentelmenem i pogrąża się w snobistycznym życiu wyższych sfer, starając się za wszelką cenę zlikwidować przeszkadzające mu bariery społeczne. W swoich działaniach rani jednak uczucia osób sobie bliskich.

Autorzy filmu mieszają wątki melodramatyczne, sensacyjne i społeczne i dodają moralizatorski wydźwięk. Poranieni w życiu Pip i Estella stają się niezwykłą parą, nawzajem przyciągając się i odpychając. Najciekawszą postacią wydaje się były więzień, któremu Pip przed laty pomógł. Zjawia się nagle i wyzwala przemiany duchowe u młodych bohaterów. Autorzy próbują zrozumieć dramaty ludzkie ze współczuciem i nadzieją, że człowiek może moralnie podnieść się z upadków, co brzmi to dzisiaj niezwykle aktualnie.

„Wielkie nadzieje” („Great Expectations”), Wielka Brytania/USA, 2012. Reżyseria: Mike Newell. Wykonawcy: Jeremy Irvine, Holliday Grainger, Ralph Fiennes, Helena Bonham Carter i inni. Dystrybucja: Gutek Film

Mirosław Winiarczyk fot. Gutek Film Idziemy nr 24 (405), 16 czerwca 2013 r.