O niemieckiej odpowiedzialności

W przedstawieniu w Teatrze Współczesnym – od lat tradycyjnym, bez ryzykownych eksperymentów – na pierwszy plan wysuwają się jednak kreacje aktorskie. Sztuka dotyczy rozliczeń społeczeństwa niemieckiego z przeszłością, tym razem nazistowską. Chodzi o ukazanie złożonych związków niemiecko-żydowskich w kontekście zbrodni hitlerowskich na narodzie żydowskim.

Akcja sztuki obejmuje kilka planów czasowych od 1933 do 1993 r. W kamienicy w Dreźnie grupa kobiet opowiada o swoich losach od okresu narastającego hitleryzmu po czas odbudowy Niemiec i amnezji o zbrodniach wojennych, aż do współczesności. Reżyser zręcznie przeplata wątki czasowe, posługując się szybkim montażem scen, grą świateł i błyskawicznymi zmianami charakteryzacji aktorek. Obserwujemy trzy pokolenia kobiet z trzech rodzin: babki, córki i wnuczki. W konfrontacji postaw pojawiają się niejasne wspomnienia i rozważania o odpowiedzialności niemieckiej rodziny za żydowskich sąsiadów. Mentalność przedstawicielek najmłodszych pokoleń zderzyć się musi ze wspomnieniami babć.

Klarowne przedstawienie „Kamienia” pokazuje, jak ważna dla młodego pokolenia niemieckich artystów jest pamięć o zbrodniach na narodzie żydowskim. Niemieckie sztuki o odpowiedzialności za zbrodnie na Polakach jednak się nie pojawiają.

Teatr Współczesny. „Kamień”, Marius von Mayemburg. Przekład Jacek Kaduczak. Reżyseria Grzegorz Wiśniewski. Wykonawcy: Barbara Wypych, Rafał Zawierucha, Katarzyna Dąbrowska, Paulina Walendziak, Monika Pikuła, Kamila Kuboth-Schuchardt. Premiera 12 marca.

Mirosław Winiarczyk fot. Magda Hueckel Idziemy nr 13 (547), 27 marca 2016 r.