O wojnie w Czeczenii

Niedługo wejdzie na ekrany francusko-gruziński film „Rozdzieleni”. Producenci europejscy międzynarodowymi siłami zrealizowali utwór o wojnie w Czeczenii. Tematyka wojenna, nawet dotycząca wydarzeń historycznych, była i jest stale obecna w kinematografii światowej. Pamięć o dwóch wojnach światowych w XX wieku i popełnionych wtedy zbrodniach jest ciągle żywa. Autorzy wielu obrazów składają hołd bohaterom i ofiarom wojen. Przykładowo, w „Niezłomnym” Angelina Jolie składa hołd amerykańskiemu lotnikowi, który cudem przeżył barbarzyńską niewolę japońską. Natomiast w „Źródle nadziei” Russell Crowe, hollywoodzki gwiazdor australijskiego pochodzenia, przypomina australijskie ofiary bitwy pod Gallipoli (Gelibolu) podczas I wojny światowej. Twórcy takich utworów często kierują się współczesną ideologią politycznej poprawności, a czasami wąsko pojętą perspektywą narodową.

Pobudkami politycznymi kierowali się także autorzy „Rozdzielonych”, filmu o II wojnie w Czeczenii, rozpoczętej w 1999 roku. Wydarzenia wojenne oglądamy tu z trzech perspektyw: poszukującego starszej siostry czeczeńskiego dziewięcioletniego chłopca, pracownicy komisji praw człowieka Unii Europejskiej i wcielonego przymusowo do wojska młodego rosyjskiego żołnierza, który stopniowo zamienia się w bestię. Ważną postacią wydaje się także amerykańska obserwatorka wojny z ramienia ONZ, która niewiele może zrobić poza antywojennymi deklaracjami i pomocą niektórym uchodźcom. Akcja „Rozdzielonych” nabiera stopniowo charakteru oskarżenia armii rosyjskiej, która została tu ukazana jako banda psychopatycznych żołdaków, żądnych mordu i łupów. Z drugiej strony autorzy w melodramatyczny sposób odwołują się do uczuć, emocji i współczucia dla czeczeńskich ofiar wojny. Potępiają przy tym niemoc instytucji świata zachodniego.

Wszystkie te antywojenne i humanitarne idee są słuszne. Jednak twórcy filmu wyraźnie zapomnieli, że to muzułmańscy bojownicy czeczeńscy, zorganizowani na kształt mafii, dążyli do stworzenia państewka islamskiego z prawem szariatu. W konsekwencji ofiarami tego typu działań stali się niewinni Czeczeni, w tym kobiety i dzieci. Film zrealizowany został na terenie Gruzji, a w wielu rolach wystąpili aktorzy gruzińscy.„Rozdzieleni”, Francja/Gruzja, 2014. Scenariusz i reżyseria – Michel Hazanavicius. Wykonawcy: Berenice Bejo, Annette Bening, Maxim Emelianov, Abdul Khalim Mamatsuiev i inni. Dystrybucja – Kino Świat

Mirosław Winiarczyk fot. Kino Świat Idziemy nr 13 (496), 29 marca 2015 r.