Wiersze Baczyńskiego, Gajcego, Trzebińskiego - poetów Powstania Warszawskiego - znalazły się w kolekcji wierszy "Poeci zabrani przez wojnę", które udostępniono ostatnio w bibliotece cyfrowej "Wolne Lektury". W kolekcji znalazły się także utwory mniej znanych, nieco zapomnianych poetów czasów okupacji.
W Powstaniu Warszawskim zginęli bardzo znani poeci - Krzysztofa Kamila Baczyńskiego trafiła kula snajpera 4 sierpnia 1944 roku, Tadeusz Gajcy i Zdzisław Stroiński polegli 16 sierpnia na Starówce. Ich wiersze znalazły się w kolekcji "Poeci zabrani przez wojnę?, którą niedawno udostępniono w bibliotece cyfrowej Wolne Lektury. W kolekcji są jednak także wiersze autorów niemal nieznanych, zapomnianych.
Najmłodszą autorka w tym zbiorze jest Teresa Bogusławska, która podczas Powstania Warszawskiego miała zaledwie 15 lat. Pisała wiersze od dzieciństwa, od 1941 roku działała w Szarych Szeregach. Wiosną 1944 roku kilka miesięcy była więziona przez Gestapo na Pawiaku, gdzie przeszła brutalne śledztwo, wtedy zachorowała na gruźlicę. Do lipca leczyła się w otwockim sanatorium, ale przed wybuchem powstania wróciła do Warszawy. Była zbyt słaba, by walczyć, szyła mundury i opaski powstańcze. Zmarła na gruźlicze zapalenie opon mózgowych w lutym 1945 roku w Zakopanem. Rok później ukazał się jej pierwszy i jedyny tomik - "Mogiłom i cieniom".
Wszyscy znają piosenki powstańcze, takie jak "Chłopcy silni jak stal", "Pałacyk Michla", czy wiersz "Dziś idę walczyć - Mamo!", ale niewielu ma świadomość, że ich autorem był jeden człowiek - Józef Szczepański "Ziutek". Jego wiersze przekazywane były podczas powstania ustnie i dlatego do dziś dnia można spotkać się z różnymi ich wersjami. "Ziutek" podczas okupacji był harcerzem i żołnierzem 1. plutonu 1. kompanii oddziału "Parasol".
Wiersze "Ziutka" z czasów Powstania Warszawskiego to swoista kronika walk "Parasola". 5 sierpnia, jeszcze na Woli, podczas walk o cmentarz ewangelicki, powstał tekst piosenki "Pałacyk Michla", na Starym Mieście napisał "Chłopców silnych jak stal ..." . W sierpniu, kiedy podczas walk na Starówce "Parasol" poniósł wielkie straty, powstały wiersze: ?W Parasolu jest już taka mania ..." , "A jak będzie już po wojnie" , "Ma Warszawa gdzieś pod ziemią" i "Już nie wróci Twój chłopiec - dziewczyno ..." . Wiersz "To był ostatni Twój szturm, Rafale!..." powstał po tym, jak 27 sierpnia w ataku na Pałac Krasińskich zginął Stanisław Leopold "Rafał" - dowódca kompanii w batalionie "Parasol".
Ranny "Ziutek", wyniesiony ze Starówki kanałami do Śródmieścia, zmarł 10 września. Najprawdopodobniej ostatnim jego jest wiersz ?Czekamy ciebie Czerwona Zarazo", obrazujący nastroje panujące w ogarniętej powstaniem Warszawie, gdy na drugim brzegu Wisły stała bezczynnie Armia Czerwona.
Inną mało znaną poetką, która zginęła podczas Powstania była Krystyna Krahelska - harcerka, poetka, autorka jednej z najpopularniejszych piosenek Polski Walczącej "Hej chłopcy, bagnet na broń!". Przed wojną studiowała etnografię, marzyła o karierze muzycznej. Była wysoka, włosy miała złotawe, a oczy - zielone. Rzeźbiarka Ludwika Nitschowa, przyjaciółka jej ciotki wykonała rzeźbę głowy Krystyny, którą zobaczył w pracowni artystki prezydent Warszawy Stefan Starzyński. Zachwycił się wdziękiem i "typowo polską urodą" dziewczyny. Zasugerował, aby to ona pozowała Nitschowej do tworzonego przez nią właśnie pomnika warszawskiej Syrenki. Krystyna trochę się wstydziła tego wyróżnienia, nie przyznawała się przyjaciołom. Pomnik stanął nad Wisłą w sierpniu 1939 roku.
Co? Gdzie? Kiedy?
