Relacja z wernisażu 'Namalować katolicyzm od nowa'

Na wystawie można zobaczyć 20 współczesnych, bardzo różnych przedstawień Zwiastowania, w interpretacji Jarosława Modzelewskiego, Ignacego Czwartosa, Jacka Dłużewskiego, Wojciecha Głogowskiego, Jacka Hajnosa OP, Krzysztofa Klimka, Bogny Podbielskiej, Beaty Stankiewicz, Grzegorza Wnęka i Michała Żądło.

Zgromadzonych gości przywitał kurator wystawy, pomysłodawca przedsięwzięcia i prezes Fundacji Świętego Mikołaja – Dariusz Karłowicz:

Zwiastowanie to niewątpliwie jedno z największych i najpiękniejszych wyzwań sztuki chrześcijańskiej. Od katakumb po czasy współczesne artyści stawiający sobie za cel służbę modlitwie i liturgii próbowali dotrzeć do sedna spotkania, które stało się punktem zwrotnym w dziejach zbawienia. Historia, która zwykle rozlewa się szeroko, dzieląc na miliony rozgałęzionych wątków – rzek, rzeczek, potoków, jezior – z całym impetem płynęła wtedy przez to jedno miejsce. Poza rozmową pomiędzy dziewczyną i aniołem na całym świecie nie działo się nic, a już z całą pewnością nic ważniejszego. Fakt zawarty w potężnym Janowym „Słowo stało się ciałem” (Ho Logos SARKS egeneto) umożliwiła zgoda Maryi na los Bogarodzicielki. O tym mówią malarze, którzy figurę dzieciątka umieszczają na biegnącym w stronę Maryi promieniu. Koniec tej rozmowy to przecież wielki początek.  

Głos zabrał również uczestniczący w projekcie bp prof. Jacek Grzybowski, biskup pomocniczy diecezji warszawsko-praskiej:

Nie pojmie tego rozum, nie zrozumie mędrzec - dlatego szukamy języka wiary, modlitwy i sztuki, aby na swój ludzki sposób opowiedzieć sobie na nowo w naszym pokoleniu te historię - historię Emmanuela - Boga pośród nas, byśmy rozpoznali go i uwielbiali kiedy przyjdzie powtórnie już nie w ukryciu ciała ale w chwale Ojca i wszystkich zastępów niebieskich. 

Projekt „Namalować katolicyzm od nowa” gromadzi twórców, intelektualistów i prywatnych mecenasów sztuki przekonanych o potrzebie odrodzenia sztuki sakralnej w Polsce. Publiczną inauguracją była zeszłoroczna wystawa nowych wersji obrazu „Jezu, ufam Tobie” (2022). 

W drugiej edycji projektu twórcy zostali poproszeni o namalowanie pierwszej tajemnicy różańca na dwóch obrazach o różnym przeznaczeniu: pierwszym w formacie odpowiednim do przestrzeni sakralnej, drugim w mniejszym rozmiarze, na potrzeby modlitwy domowej.  Artyści przed podjęciem pracy wysłuchali wykładów m.in. bp. prof. Jacka Grzybowskiego, ks. prof. Marka Starowieyskiego, o. prof. Jarosława Kupczaka OP, Anny Kilian, o. Pawła Trzopka OP, o. Andrzeja Bielata OP oraz o. Jacka Hajnosa OP (polecamy film z warsztatów na YT). 

Zwiastowanie należy malować w taki sposób, aby obraz jeszcze lepiej uwypuklał to, czym ono jest. To jest zadanie medytacji artystycznej. Tutaj nie chodzi o nowość ujęcia, jak rozumie to sztuka awangardowa. Tu chodzi o nowość wynikającą z namysłu teologicznego i pogłębienia wiary

– przekonuje Jacek Hajnos OP, malarz uczestniczący w projekcie (artysta grafik, rysownik, malarz, rzeźbiarz, współzałożyciel ogólnopolskiej wspólnoty i stowarzyszenia Vera Icon). 

Droga, jaką obrałem, droga redukcji, wydawała mi się korzystna ze względów kontemplacyjnych. Nie wkładam w obraz niczego rozpraszającego, minimalizuję całość, nie oczekuję wędrówki po wizji. Ale proszę pamiętać, że nawet w barokowym bogactwie i nasyceniu potrafiono osiągnąć kontemplacyjne oddziaływanie i że jest to możliwe

– mówi prof. Jarosław Modzelewski, malarz, rysownik, pedagog, współtwórca słynnej „Gruppy” uczestniczący w projekcie. 

Zachęcam do osobistego odwiedzenia wystawy. Bezpośredni kontakt z obrazem to zupełnie inne doświadczenie niż oglądanie go na ekranie telefonu, czy komputera

– podkreśla Dariusz Karłowicz.   

Wystawę można zobaczyć do 31 stycznia 2024 r. w podziemiach katedry diecezji warszawsko-praskiej pw. św. Michała Archanioła i św. Floriana, przy ul. Floriańskiej 3 w Warszawie. Od poniedziałku do soboty w godzinach 12:00-20:00, w niedziele od 8:00 do 21:30. Wstęp wolny. 

Celem projektu „Namalować katolicyzm od nowa” jest ożywienie sztuki sakralnej przez powrót do Kościoła obrazów wysokiej klasy artystycznej odznaczających się współczesnym językiem malarskim oraz odnowienie mecenatu takiej sztuki. 

Wyrażenie nauki Chrystusa językiem kolejnego pokolenia jest obowiązkiem tych, którzy mają przekazać światu Prawdę. To rodzaj naszej współpracy w dziele Wcielenia. Dla chrześcijaństwa kultura nie jest luksusem, ale powietrzem, którym oddycha

– wyjaśnia Dariusz Karłowicz.

W ramach projektu „Namalować katolicyzm od nowa”, na zamówienie organizatorów i dzięki hojności prywatnych mecenasów sztuki powstają współczesne obrazy sakralne i religijne. Zamierzeniem inicjatorów jest realizacja 21 wielkich tematów malarstwa chrześcijańskiego.  Wystawa nowych wizerunków Jezusa Miłosiernego odwiedziła w 2022 i 2023 roku Kraków, Warszawę oraz Rzym. Prawie wszystkie obrazy zostały zakupione do kościołów w Polsce. Plan na kolejne lata to pozostałe 19 tajemnic różańca. Integralną częścią projektu jest inicjowanie refleksji nad teologią sztuki poprzez seminaria, wykłady, konferencje oraz serię książek poświęconych teologii, filozofii i historii sztuki sakralnej. Organizatorzy mają nadzieję, że projekt zainspiruje kolejne środowiska. 

Projekt „Namalować katolicyzm od nowa” powstał i jest rozwijany dzięki mecenatowi osób prywatnych: Danuty i Krzysztofa Domareckich, Jolanty Domańskiej-Gruszki i Mirosława Gruszki, Wojciecha Piaseckiego, Doroty i Tomasza Zdziebkowskich.

Podbielska i Klimek o malowaniu tajemnicy Zwiastowania 

Chciałem pokazać chwilę tuż po zadaniu pytania przez anioła, a jeszcze przed wypowiedzeniem przez Maryję słów: «Niech mi się stanie według słowa twego». Ten moment zawieszenia jest kluczowy

– powiedział dr Krzysztof Klimek, członek Pracowni Otwartej o pracy nad obrazem. 

Nie podejmuję się namalowania Boga jako Ojca. Jest powiedziane w Piśmie, że Duch Święty pojawia się jako powiew, oraz w ogniu. Dlatego można na przykład namalować Ducha jako efekt delikatnie poruszającej się na wietrze trawy. I malarz może właśnie tak podejść do tematu. Ale w Ewangelii takiego ujęcia nie ma i dokładnie nie wiadomo, kiedy doszło do poczęcia, czyli bezpośredniego zstąpienia Boga na ziemię. Jest to «zasłonięte», jest to tajemnicą. Bóg wysłał anioła, obstaję osobiście za tym, że z kwiatami

– mówi Bogna Podbielska, warszawska malarka uczestnicząca w projekcie. 

Więcej wywiadów z artystami na stronie Teologii Politycznej.     https://teologiapolityczna.pl/namalowac-katolicyzm-od-nowa

Wydarzenia towarzyszące

23 listopada, w czwartek w przestrzeni wystawienniczej, w podziemiach katedry warszawsko-praskiej o godzinie 18:00 w otoczeniu obrazów odbędzie się wykład ks. prof. Waldemara Chrostowskiego „Scena Zwiastowania w Ewangelii według Św. Łukasza”. Muzeum Archidiecezji Warszawskiej (MAW) równolegle otwiera wystawę swoich zbiorów z różnych dziedzin sztuki obrazujących dawne sposoby artystycznej realizacji tajemnicy Zwiastowania. Wystawa MAW dostępna będzie dla szerokiej publiczności od 23 listopada 2023 r.

GALERIA

Namalować katolicyzm od nowa, wernisaż - Tajemnica Zwastowania, fot. Barbara Stefańska

1 z 21