Serial rewizjonistyczny

Popularnością cieszą się nadal seriale telewizyjne – powtórkowe, kontynuacje i premierowe. W programach Telewizji Polskiej od lat mocną stroną są seriale historyczne, ekranizacje dzieł literatury polskiej oraz pozycje obyczajowe, kryminalne i komediowe. Były one w PRL-u realizowane na wysokim poziomie artystycznym i koegzystowały wówczas z przekazem propagandowym. Telewizja Polska dzierżyła wtedy monopol na realizację seriali i nie miała żadnej konkurencji. Ten monopol trwał do lat 90., kiedy po tzw. transformacji ustrojowej w prywatnych telewizjach Polsat i TVN stopniowo zaczęto realizować konkurencyjne seriale. Mimo to TVP w tej dziedzinie do dziś zachowała przewagę, będąc mieszanką telewizyjnej komercji z tzw. programami misyjnymi, spychanymi coraz bardziej do godzin nocnych i do kanałów mało oglądanych, jak TVP Kultura i TVP Historia. Emitowane aktualnie seriale w TVP 1 i TVP 2 koegzystują z programami informacyjnymi na temat bieżącej sytuacji w kraju. Pisałem już w „Idziemy” przy okazji omawiania kolejnych ramówek, że zasadniczy układ programowy TVP pozostaje niezmienny od lat.

W niezwykłym dziś czasie w niedzielne wieczory emitowany jest serial „Stulecie Winnych”, zrealizowany na podstawie powieściowej trylogii Ałbeny Grabowskiej, pisarki pochodzenia bułgarskiego. Bohaterami tego wieloodcinkowego utworu, obejmującego lata od I wojny światowej do współczesności, są kolejne pokolenia rodziny Winnych, mieszkającej na wsi położonej koło Brwinowa, niedaleko Warszawy. Serial wydaje się wyjątkowo ponury, został bowiem zrealizowany na podobieństwo tzw. rewizjonistycznych filmów z okresu PRL-u, gdzie z perspektywy lewicowej silnie podkreślano wątki kontrastów i konfliktów społecznych oraz narodowościowych. Oprócz postaci fikcyjnych, głównie bliźniaczek Ani i Mani oraz ich potomstwa, mamy tu całą galerię bohaterów nakreślonych grubymi kreskami dobra i zła – z przewagą jednak zła. Postacie Polaków wydają się tu w większości prostackie i prymitywne. Widać to było w odcinkach, których akcja rozgrywa się w okresie okupacji, kiedy to oglądać mogliśmy licznych Polaków aktywnie prześladujących Żydów, amoralnych chamów itp. Nieliczne postacie historyczne polskiej inteligencji, skupione głównie w willi Stawisko koło Brwinowa u Jarosława Iwaszkiewicza oraz w posiadłości zamożnego przedsiębiorcy Lilpopa, wydają się tu marginalne i nietypowe.

Serial zbliża się do końca emisji. Zobaczymy jeszcze kilka odcinków, których akcja rozgrywa się po wojnie, do współczesności.

„Stulecie Winnych”, serial fabularny, Polska, 2019-2020. Kierownictwo literackie: Ilona Łepkowska. Reżyseria: Piotr Trzaskalski, Michał Rogalski i inni. Wykonawcy: Jan Wieczorkowski, Kinga Preis, Weronika Humaj, Karolina Bacia i inni. Produkcja: Telewizja Polska