Siejemy, zakwaszamy, nawracamy

Z Piotrem Mistachowiczem, dyrektorem i współwłaścicielem wydawnictwa Esprit, rozmawia Monika Odrobińska

Wydawnictwo Esprit jako jedyne w Polsce otrzymało odznaczenie Gwardii Szwajcarskiej. Komu i za co jest przyznawane?

To order z okazji 500-lecia Gwardii Szwajcarskiej, które obchodziła ona w 2006 r. Od tego czasu Gwardia honoruje różne osoby i instytucję za obronę – wszak to organizacja militarna – wiary, Kościoła i papieża. Nasza delegacja odebrała ją z rąk komendanta Gwardii Christopha Grafa w lutym tego roku w Watykanie. Byliśmy zaskoczeni tym wyróżnieniem, bo czujemy się „sługami bezużytecznymi”. Od kilkunastu lat wydajemy książki katolickie, przez które staramy się ewangelizować i pomagać na swój sposób całemu Kościołowi w jego misji poprzez krzewienie i rozpowszechnianie literatury religijnej.
 

W jaki sposób wydawnictwo może bronić wiary?

Mówimy oczywiście o wydawnictwie katolickim, więc obrona nie jest cofaniem się, ale raczej pójściem do przodu z właściwym przesłaniem. Chodzi przede wszystkim o przypominanie o rzeczywistości duchowej, w której uczestniczy każdy – także ci, którzy wiarę odrzucają. Staramy się, by nasze działania były jak zakwas do chleba – aby zmieniały, a zarazem pogłębiały każdą sferę życia: od sakramentalnego po relacje z domownikami, współpracownikami, sąsiadami czy stosunek do pieniędzy. Na różną glebę dziedzin życia rzucamy ziarno w postaci książek, które, gdy wykiełkuje, zmieni sposób patrzenia na życie.
 

Po co wierzącym i praktykującym katolikom książki religijne?

Nawet jeśli na drodze katechezy jesteśmy od wielu lat, stale musimy przypominać sobie podstawowe prawdy wiary. Ludzie coraz tłumniej przychodzą na Msze z modlitwą o uzdrowienie, bo nagle w swoim życiu znaleźli się pod ścianą i czują, że ich jedynym ratunkiem jest Bóg. To uzdrowienie nie przyjdzie bez wiary, bez zrozumienia grzechu i potrzeby zbawienia. Niektóre nasze tytuły idą więc w tym kierunku, inne po prostu głoszą wiarę i zachęcają do tego czytelników – by nie ulegali lękowi, ale szczerze ufali i szli za Panem Bogiem. Doskonałym do tego narzędziem są żywoty świętych, cieszące się ostatnio dużą popularnością. Święci pokazują, jak do swojego życia zaprosić Boga.

Wierzący wciąż chcą zgłębiać wiarę. Pomagają w tym świadectwa nawróceń, o których piszemy. Potem to my otrzymujemy od czytelników tego typu świadectwa. Mamy ich naprawdę mnóstwo.
 

Dziś więcej osób pisze, niż czyta. W 2015 r. co najmniej jedną książkę przeczytało zaledwie 40 proc. Polaków. Jak w takiej sytuacji przetrwać na rynku wydawniczym?

Mówimy o specyficznym rynku książki, bo o rynku książki katolickiej, a ten nie jest dobrze zbadany, za to bardzo dynamiczny. Nasi czytelnicy zaopatrują się w książki religijne nie tylko w księgarniach, ale też w wielu innych miejscach – w czasie rekolekcji, spotkań z autorami itp. Ludzie szukają dobrej, wartościowej lektury.

Ale prawdą jest, że coraz mniej osób czyta. Zdaje się, że przez pierwsze lata transformacji państwo przespało sprawę czytelnictwa i jego promocji; zamykane były biblioteki, nie tylko w mniejszych ośrodkach, spadało zamiłowanie do książek. Moje dzieci na szczęście czytają książki bardzo chętnie, ale w wielu domach nie ma kultury czytania. Także szkoła nie potrafi do tego zachęcić. Dlaczego w Czechach – także byłym państwie komunistycznym – czytelnictwo sięga 90 proc.? Nawet w Rosji sytuacja wygląda lepiej niż w Polsce. Ale na gruncie książki religijnej widzimy, że rodzi się głód czytania, ludzie widzą, jak wiele to zmienia w ich życiu i jak pogłębia życie duchowe.
 

Jak konkurować z wcale nierzadką na rynku wydawniczym tendencją „tanio, szybko, masowo”?

Naszym zadaniem jako wydawnictwa jest nie tylko książkę wydać i wstawić do księgarni. Trzeba jeszcze zadbać o jej promocję. Najlepiej działa marketing szeptany: ludzie polecają sobie książki nawzajem, a czasem kupują po kilka egzemplarzy na prezenty, by także inni odkryli moc kryjącą się w danym tytule. Aby trafić w potrzeby czytelników, po prostu wsłuchujemy się w nie. Badamy trendy, pytamy, co ludzi interesuje w danym pokoleniu, także marketing mamy dostosowany do różnych grup wiekowych.

Nie mamy problemu, by drukować szybko i tanio. Bo nawet dobrą treść można opakować taniej – nie musi być to twarda oprawa czy papier kredowy. Jednak nawet jeśli książka jest tania, musi mieć najlepszą treść i dobrą formę graficzną. I na to stawiamy.

To jaki jest przepis na wartościową książkę?

Potrzebne są obserwacje potrzeb i oczekiwań czytelników, ale także intuicja. Czasem zwiedzie na manowce i spodziewany bestseller okaże się klapą. Jednak zawsze misja powinna łączyć się z sukcesem. Nie jest misją wydać książkę, która się nie sprzeda. Zarówno w działalności wydawniczej, jak i ewangelizacyjnej chodzi o jak najszersze upowszechnianie.

Od jakiegoś czasu niesłabnącym hitem naszego wydawnictwa są książki o ks. Dolindo Ruotolo. Jeszcze trzy lata temu był w Polsce zaledwie jeden artykuł na jego temat. Teraz mamy na koncie kilka pozycji książkowych, w tym znakomitą biografię.

Poszukiwanie dobrych książek i dobrych tematów to też ciężka praca, wyjazdy, spotkania, ciągłe śledzenie tego wszystkiego, co dzieje się w Kościele na całym świecie, setki godzin poświęconych na rozmowy. Bez tego wszystkiego nie wyłowi się żadnej perły. Żeby hojnie zbierać, trzeba hojnie siać.