Śladami papieży jubileuszy

Niektórzy przewodnicy proponują spojrzeć na dwie duże inskrypcje łacińskie umieszczone nad Drzwiami Świętymi. Pierwsza podaje nam informację: „Jan Paweł II, papież, powtórnie otworzył i zamknął Drzwi Święte w Roku Wielkiego Jubileuszu Wcielenia Pańskiego 2000–2001”. Może owo słowo „powtórnie” wywołać pewne zdziwienie. Trzeba jednak pamiętać, że za pontyfikatu św. Jana Pawła II były celebrowane dwa jubileusze. Pierwszy został ogłoszony bullą Aperite portas Redemptori 6 stycznia 1983 r. z racji 1950. rocznicy śmierci i zmartwychwstania Jezusa.

JAN PAWEŁ II

Tenże papież 29 listopada 1998 r. bullą Incarnationis misterium ogłosił Wielki Jubileusz Roku 2000. Inskrypcja upamiętniająca to wydarzenie wywołuje we mnie osobiste wspomnienia, bo 2000 r. przeżywałem już w Rzymie. W mojej pamięci głęboko zapadły przede wszystkim dwie rzeczy. Najpierw były to tłumy wiernych przechodzących przez Drzwi Święte. I nie mam tutaj na uwadze jedynie szczególnych dni, niedziel czy innych świąt albo jubileuszy „stanowych” czy „zawodowych”, ale zwykłe dni tygodnia. Z upływem miesięcy Roku Jubileuszowego pielgrzymów było coraz więcej i coraz dłużej trzeba było czekać na przejście przez Drzwi Święte, aż do kilku czy kilkunastu godzin w grudniu 2000 r.

Pamiętam też Światowe Dni Młodzieży w Rzymie w sierpniu 2000 r., zwłaszcza Mszę św. odprawianą w bardzo upalny poranek pod przewodnictwem papieża w peryferyjnej dzielnicy Tor Vergata wraz z około… 6 tys. biskupów i kapłanów. Do dziś nie wiadomo dokładnie, ilu wiernych w niej uczestniczyło, najczęściej mówi się o 2 mln młodych ludzi. Przypominam sobie fragmenty kazania wygłoszonego przez leciwego już wówczas i schorowanego papieża, który nawiązując do Janowej perykopy ewangelicznej 6,67–69, zapytał bezpośrednio młodych uczestników spotkania: „Czy i wy chcecie odejść?”. Młodzi chóralnie odpowiedzieli: „Zostać chcemy, zostać chcemy…”.

FRANCISZEK

Obok inskrypcji wspominającej Wielki Jubileusz Roku 2000 znajduje się ta upamiętniająca inicjatywę obecnego Ojca Świętego: „Papież Franciszek otworzył i zamknął Drzwi Święte w Roku Jubileuszowym Miłosierdzia 2015–2016, otwarte i zamknięte przez papieża Jana Pawła II w roku Wielkiego Jubileuszu 2000–2001”. W święto Niepokalanego Poczęcia, 8 grudnia 2015 r., celebrowana była na rozpoczęcie Roku Jubileuszowego Eucharystia na placu św. Piotra, a papież Franciszek w obecności papieża seniora Benedykta XVI otworzył Drzwi Święte w bazylice. W tymże roku odbyły się Światowe Dni Młodzieży w Krakowie pod hasłem „Błogosławieni miłosierni, albowiem oni miłosierdzia dostąpią” (Mt 5, 7).

Zainspirowany inskrypcjami upamiętniającymi dwóch papieży naszych czasów, postanawiam pokłonić się innym papieżom „jubileuszowym” z ubiegłego wieku, spoczywającym w grotach Bazyliki św. Piotra; tym bardziej, że zbliża się święto Katedry św. Piotra (22 lutego).

PAWEŁ VI

Jestem przed grobem i relikwiami św. Pawła VI; patrzę na białą, marmurową płytę z wyrytym imieniem papieża i znakiem krzyża. Nad grobem piękna mozaika przedstawiająca popiersie biskupa Rzymu. Jeszcze wyżej rzeźba – odnoszę wrażenie, że starożytna – przedstawiająca Matkę Bożą z Dzieciątkiem w otoczeniu dwóch aniołów. Wszystko odznacza się prostotą i pięknem zarazem.

Paweł VI ogłosił Jubileusz Roku 1975, który się rozpoczął od Wigilii Bożego Narodzenia 1974 r. W bulli Apostolorum limina zapowiedział, że ma to być rok pojednania. Na otwarciu Drzwi Świętych obecni byli także buddyjscy mnisi. Do Rzymu przybyło wielu pielgrzymów z różnych części świata, jednak niewielu z kraju nad Wisłą z racji różnych utrudnień dotyczących wyjazdów za granicę, a zwłaszcza na Zachód.

W październiku 1975 r. miała miejsce pielgrzymka narodowa Polaków, w której wzięło udział ok. 3 tys. wiernych ze świata i z Polski. To wtedy w Bazylice św. Jana na Lateranie prymas Stefan Wyszyński powiedział: „Walczymy o to, abyśmy mogli bez żadnych przeszkód przyjeżdżać do Rzymu, bo naród nasz, tak zakochany w swojej ojczyźnie i tak głęboko patriotyczny, właściwe zrozumienie patriotyzmu chrześcijańskiego wziął właśnie z kultury łacińsko-rzymskiej”.

PIUS XII

Patrzę na grób Piusa XII: marmur w szarym odcieniu, emanujący spokojem i wdziękiem, a na nim wyryte imię papieża. Nad grobem ikona Matki Bożej z Dzieciątkiem Jezus. Pius XII ogłosił 26 maja 1949 r. bullą Iubilaeum maximum Rok Święty 1950. Mijało wtedy zaledwie pięć lat od zakończenia II wojny światowej, a w Europie umacniał się podział na dwa obozy. To wtedy w czasie jubileuszu papież ogłosił dogmat o Wniebowzięciu Najświętszej Maryi Panny. Pielgrzymi niemal masowo przybywali do Wiecznego Miasta z różnych stron świata, ale nie zza żelaznej kurtyny. Prymas Wyszyński w liście pasterskim do wiernych z 25 marca 1950 r. tak odpowiadał Piusowi XII na jego zaproszenie: „Serca nasze wysyłamy w pielgrzymce ku stolicy chrześcijaństwa, ku Wiecznemu Rzymowi. Z radością przyjmujemy, Ojcze Święty, Twoje zaproszenie do Rzymu! Sercem jesteśmy w drodze ku Tobie! Ale czołgamy się na obolałych od męki kolanach! Może się opóźnimy”.

PIUS XI

Grób Piusa XI, tak bardzo mocno związanego z Polską, jest wyjątkowo bogato ozdobiony: na marmurowej trumnie rzeźba przedstawia spoczywającego biskupa Rzymu w stroju papieskim, a mozaika w tle wyobraża Chrystusa błogosławiącego w otoczeniu dwóch aniołów. Nad wnęką łaciński napis: Pax Christi in Regno Christi („Pokój Chrystusa w królestwie Chrystusa”).

Pius XI ogłosił dwa lata jubileuszowe. 6 stycznia 1933 r. bullą Quod nuper rozpoczął Nadzwyczajny Jubileusz w 1900. rocznicę śmierci Jezusa. Papież po raz pierwszy w historii zapowiedział jubileusz, używając nowego środka przekazu, radia, w grudniu 1932 r. Nadane na falach eteru słowa biskupa Rzymu zrobiły wielkie wrażenie w świecie. Rok Święty był obchodzony szczególnie uroczyście. Podobno do Rzymu przybyło ponad 2 mln pielgrzymów, co na owe czasy i możliwości było czymś trudnym do uwierzenia!

Ten sam papież, podkreślając zaangażowanie Kościoła i wszystkich chrześcijan w głoszenie Ewangelii, ogłosił Jubileusz Roku 1925 bullą Infinita Dei misericordia z 29 maja 1924 r., dając impuls do działania na całym świecie, co przyniosło mu tytuł „papieża misji”. Do Rzymu przybyło wtedy ok. 600 tys. pielgrzymów, a samo miasto liczyło ok. 700 tys. W Roku Świętym umieszczono ponownie krzyż w Koloseum, a pod koniec roku ustanowiono święto liturgiczne Chrystusa Króla.

Na zakończenie ciekawostka związana z tym papieżem, który przywiązywał wielką wagę do jubileuszy. Pod koniec życia ktoś z przyjaciół podarował mu wino o wyjątkowej jakości i smaku. Papież polecił, aby zachowano je dla jego następcy, który otworzy Drzwi Święte na rozpoczęcie Jubileuszu Roku 2000. Czy ten papież, który otrzymał święcenia biskupie w Warszawie, wyczuwał, że w 2000 r. łodzią Piotrową będzie sterował papież pochodzący z Polski?