Zalewski, reżyser filmów dokumentalnych i fabularnych, rozmawiał z działaczami opozycyjnymi i solidarnościowymi z różnych środowisk i nurtów światopoglądowych. Niektórzy z jego rozmówców wypowiadają się stale na temat bieżących wydarzeń, są czynnymi dziennikarzami, historykami lub artystami, inni zaś popadli w zapomnienie. Dotyczy to zwłaszcza tych działaczy „Solidarności”, zwłaszcza prowincjonalnych, którzy zmuszeni zostali w latach 80. do emigracji.
Książkę otwiera rozmowa z Andrzejem i Joanną Gwiazdami, którzy opowiadają o swoim życiu i przypominają genezę powstania „Solidarności”. Warto także wymienić Krzysztofa Wyszkowskiego, precyzującego już wtedy – podobnie jak Gwiazdowie i Anna Walentynowicz – swój stosunek do Lecha Wałęsy. Z kolei redaktor Stanisław Michalkiewicz wnikliwie analizuje mechanizm przejmowania przedsiębiorstw państwowych przez elity nomenklatury komunistycznej w latach 1988-95, od momentu wprowadzenia w życie tzw. ustawy Wilczka, znoszącej ograniczenia w zakładaniu firm. Michalkiewicz obala mit, że w Polsce w latach 90. powstał jakoby ustrój kapitalistyczny, choć w istocie mieliśmy do czynienia z nową wersją socjalizmu. Bardzo interesujące wydają się także rozmowy z przedstawicielami środowisk kultury: Piotrem Szczepanikiem i Elżbietą Morawiec. Ta krytyk i historyk teatru ciekawie opowiada o swojej ewolucji światopoglądowej i ideowej, jaką przeżyła od czasów pracy w krakowskim „Życiu Literackim”, poprzez działalność opozycyjną w latach 80., do dzisiejszej krytyki środowiska teatralnego i współpracy z „Naszym Dziennikiem”. Dodajmy do tego wywiady ze znanymi historykami młodego pokolenia, jak Piotr Gontarczyk i Sławomir Cenckiewicz, a będziemy mogli stwierdzić, że książka przynosi mnóstwo zaskakujących nieraz informacji i poglądów na dzieje Polski ostatnich 30 lat. Wywiady zostały opatrzone starannymi przypisami i indeksem nazwisk.
Jerzy Zalewski, „Pod prąd. Przewodnik po IV Rzeczpospolitej”, tom 1.
Wydawnictwo 2 Kolory, Warszawa 2013
 | Mirosław Winiarczyk |
Co? Gdzie? Kiedy?
