Skomplikowanym problemom narodowościowym i religijnym na Kresach Południowo-Wschodnich II Rzeczypospolitej poświęcona jest wydana przez IPN książka prof. Mieczysława Ryby, publicysty i historyka z KUL.
Autor przedstawia działalność Kościoła greckokatolickiego w kontekście wielu wydarzeń historycznych na Kresach (kształtowania się granic, wojny polsko-bolszewickiej, wstrząsów rewolucyjnych lat 30.). Nie pomija trudnych problemów, takich jak choćby spory między biskupami greckokatolickimi Jozafatem Kocyłowskim, Grzegorzem Chomyszynem (obydwaj zginęli w sowieckich łagrach i są czczeni jako błogosławieni) i metropolitą Andrzejem Szeptyckim. Dotyczyły one np. zachowania przez księży celibatu, problemów związanych z latynizacją Cerkwi, stosunku do ewangelizacji Rosji. Niektóre z konfliktów musiała rozstrzygać Stolica Apostolska. W książce pokazano także relacje na terenie Galicji między biskupami obrządku łacińskiego z hierarchami greckokatolickimi. Autor zwrócił również uwagę na konflikty występujące między władzami II Rzeczypospolitej a hierarchią unicką. Osobno pisze o reakcjach prawosławnych na te wydarzenia, a ostatni rozdział poświęcił Polakom obrządków wschodnich. Cenna praca dla miłośników nie tak odległej historii.
Mieczysław Ryba
„Kościół i państwo na Kresach
Południowo-Wschodnich
II Rzeczypospolitej”
Instytut Pamięci Narodowej
Warszawa 2021, 368 s.
Co? Gdzie? Kiedy?
