Szersza perspektywa

Każdy z was, młodzi przyjaciele,
znajduje też w życiu jakieś swoje „Westerplatte”.
Jakiś wymiar zadań, które musi podjąć i wypełnić.
(…) Wreszcie – jakiś porządek prawd i wartości,
które trzeba „utrzymać” i „obronić”.

Jan Paweł II

Dziennikarstwo internetowe rozpowszechniło pojęcie „duży obraz”, po angielsku big picture. Jedno kliknięcie pozwala, by czytelnik mógł wejść na specjalnie przygotowaną stronę zawierającą odnośniki do szerszego kontekstu na temat konkretnego wydarzenia, osoby czy produktu. Zazwyczaj informacja zostaje wzbogacona o jakieś zdjęcia, materiały wideo z wypowiedziami na dany temat. Określenie big picture stało się potem modne w szkołach zarządzania. Lider dużej organizacji, zamiast grzęznąć w ocenie pojedynczych spraw, powinien oceniać organizację i jej działania jako całość. Zdolność widzenia poza konkretnymi szczegółami pozwala osobie kierującej zarysować szerszy obraz. Ostatnio określenie big picture zadomowiło się w nauczaniu historii, literatury czy innych nauk humanistycznych: chodzi o takie przekazanie zagadnienia, aby uczeń szybko pojął zagadnienie wraz z bogactwem jego powiązań.

Niemalże każde zagadnienie jest częścią czegoś większego. Ten, kto zwraca uwagę na szerszy obraz, potrafi zrozumieć sytuację jako całość, nie rozdrabniając się na szczegóły. Każde wydarzenie ma swoją historię, tło i powiązania. Dziś niemalże w każdej sprawie ceni się najpełniejsze szybkie zaprezentowanie tematu, a raport big picture ma być punktem wyjścia.

Sprawa nie jest bynajmniej nowa. W dziejach zarówno starożytnego Wschodu, jak i Zachodu człowiek poszukiwał big picture. Im bardziej poznawał rzeczywistość i świat, tym lepiej widział siebie jako istotę jedyną w swoim rodzaju. A to prowadziło do coraz bardziej naglącego pytania o sens własnego istnienia. Wystarczy przyjrzeć się choćby pobieżnie dziejom starożytnym, aby dostrzec wyraźnie, jak w różnych częściach świata, gdzie rozwijały się odmienne kultury, ludzie równocześnie zaczynali stawiać sobie podstawowe pytania towarzyszące całej ludzkiej egzystencji: Kim jestem? Skąd przychodzę i dokąd zmierzam? Dlaczego istnieje zło? Co czeka mnie po tym życiu?

Pytania te są obecne w świętych pismach Izraela, znajdujemy je w pismach Konfucjusza czy Lao-Tse, w przepowiadaniu Buddy; są obecne w poematach Homera czy w tragediach Sofoklesa, podobnie jak w pismach filozoficznych Platona i Arystotelesa. Wspólnym źródłem tych pytań jest potrzeba sensu, którą człowiek bardzo mocno odczuwa w swoim sercu. Pomimo wszystkich modnych teorii, które temu zaprzeczają, serce człowieka pozostaje takie samo również na początku trzeciego tysiąclecia.