Zachowała się korespondencja w tej sprawie z 1962 r.
Najpierw w liście z 15 lutego biskup alarmował pełnomocnika rządu do spraw stosunków z Kościołem, ministra Jerzego Sztachelskiego, że od wielu miesięcy występują na terenie kraju wypadki wypowiadania pracy zakonnicom zatrudnionym jako pielęgniarki bądź jako personel pomocniczy w szpitalach, sanatoriach, ośrodkach zdrowia, a także w przejętych przez państwo placówkach należących do Caritas. Sekretarz Episkopatu zwracał uwagę na fakt, że choć w wymówieniach nie podawano przyczyn zwolnienia z pracy zakonnic, to w rozmowach z pracodawcami mogły usłyszeć, że gdyby wystąpiły z zakonu, o pracę nie musiałyby się martwić.
„Zwalniane zakonnice – pisał bp Choromański – wykonują swój zawód od wielu dziesiątek lat, ku największemu zadowoleniu ludności i z wielkim poświęceniem, posiadając przepisane kwalifikacje do wykonywania swych zawodowych czynności”. Biskup uzasadniał dalej, że zwolnienia są niezgodne z prawem i naruszają Konstytucję PRL, gwarantującą prawo obywatelom do pracy bez względu na ich przynależność religijną, a także zobowiązania międzynarodowe Polski w tej sprawie. Zwracał też uwagę – powołując się na dane podawane m.in. w „Trybunie Ludu” – że zwolnienia zakonnic następowały w sytuacji, gdy w Polsce brakowało 20 tys. pielęgniarek i zdarzało się, że z tego powodu zamykano oddziały szpitalne, a w niektórych nowych szpitalach nie można było uruchomić wszystkich oddziałów. Biskup domagał się cofnięcia decyzji o zwolnieniach.
Po dwóch miesiącach, 30 kwietnia, adresat pisma, tym razem już jako minister zdrowia, odpisał, że w zasadzie nie widzi problemu. Jego ministerstwo nie prowadzi ewidencji pielęgniarek, zwłaszcza tych zakonnych, a żadnej akcji zwalniania zakonnic nie ma i jeśli ktoś został zwolniony, to widocznie złamał obowiązujące przepisy.
Minister jakby na marginesie dodał, że to „instrukcje władz kościelnych, zakazujące niektórych zabiegów, jak np. przerywania ciąży, nakazujące nawet wbrew woli rodziców dokonywania obrzędów religijnych, jak np. chrztu, mogły wywoływać konflikty i zniechęcać dyrektorów placówek do zatrudniania zakonnic”.
10 maja 1962 r. bp Choromański odpisał ministrowi: „Jeżeli chodzi o przerywanie ciąży, to zbędne były specjalne instrukcje, bo przecież prawo naturalne i etyka katolicka tego zabrania. Jeżeli zaś chodzi o chrzest dzieci wbrew woli rodziców, to będę zobowiązany Panu Ministrowi, jeżeli wskaże mi taką instrukcję”. Biskup raz jeszcze domagał się cofnięcia decyzji o zwolnieniach.
„Chorym dzieje się krzywda i zakonnicom dzieje się krzywda – pielęgniarek brak, a wykwalifikowane pielęgniarki dlatego tylko, że są to zakonnice, są usuwane ze szpitali. W imię czysto humanitarnych względów proszę Pana Ministra o wniknięcie w te sprawy i o usunięcie dyskryminacji w zakresie zatrudnienia i wykonywania zawodu pielęgniarskiego przez zakonnice”.
Czyż trzeba dodawać, że ówczesne władze państwowe nie spełniły oczekiwań zarówno pacjentów, sióstr pielęgniarek, jak i władz kościelnych upominających się o ich prawa?
 | Wojciech Świątkiewicz |
Co? Gdzie? Kiedy?
