Pomimo tego, co uważano przez lata, Reduta nie mieści się na warszawskiej Woli, lecz na Ochocie. Dokładniej – w trójkącie ulic: Na Bateryjce, Al. Jerozolimskie i Al. Bohaterów Września. Nowa wersja projektu planu zagospodarowania tego miejsca jest według archeologów znacznie lepsza od poprzedniej, ale i tak nie jest zadowalająca.
Losy legendarnego dzieła obronnego z okresu Powstania Listopadowego, o którym w swoim wierszu pisał Adam Mickiewicz wciąż nie są przesądzone. Mimo, że Reduta jest unikatowym miejscem pamięci narodowej oraz masową mogiłą polskich i rosyjskich żołnierzy, nie została wpisana przez Stołecznego Konserwatora Zabytków do rejestru zabytków nieruchomych. A co więcej, na terenie fortyfikacji – własności prywatnej hiszpańskiego dewelopera, Tremon Polska – planowana jest zabudowa mieszkaniowo-handlowo-usługowa.
Ten niepokojący plan zagospodarowania przestrzennego zgromadził na spotkaniu wielu zainteresowanych. Uczestniczyli w nim projektanci, Dyrektor Biura Architektury i Planowania Przestrzennego, władze dzielnicy Ochota oraz członkowie Komitetu Zachowania Reduty Ordona. W skład Komitetu wchodzi sześć organizacji: Mokotowskie Forum Społeczne, Mazowieckie Stowarzyszenie Historyczne „Exploratorzy.pl”, „Ogród Warszawa” – Stowarzyszenie na Rzecz Krajobrazu Kulturowego, Stowarzyszenie Naukowe Archeologów Polskich oddział Warszawa, Stowarzyszenie Wizna 1939 oraz Stowarzyszenie Reduta Ordona. Celem komitetu jest ocalenie w całości legendarnego dzieła obronnego.
Problem polega na tym, że w projekcie planu uwzględniona jest tylko część Reduty Ordona, a nie jej teren rzeczywisty. Miejsce pamięci narodowej ma być upamiętnione wąskim placykiem wyłożonym płytkami chodnikowymi z popiersiem umieszczonym pomiędzy wysoką zabudową. Obrońcy domagają się postawienia pomnika, odtworzenia wałów obronnych oraz wybudowania multimedialnego centrum poświęconego Reducie Ordona. Sprawa jest niezwykle ważna, ponieważ archeolodzy odkryli w tym miejscu fragmenty szańca, wilczych dołów, fosy, a na dodatek wydobyli część szczątków pogrzebanych tam żołnierzy polskich i rosyjskich. Reduta powinna być traktowana jako cmentarz wojenny, a wiadomo, że na terenie nekropolii nie buduje się obiektów mieszkalnych, handlowych czy usługowych. Znacząca część Reduty już we wcześniejszym okresie została bezpowrotnie zniszczona, np. podczas budowy Al. Jerozolimskich bądź wznoszenia stojących tam budynków.
Większość terenu placu jest własnością m.st. Warszawy, tylko część jest własnością prywatną. – Projekt planu jeszcze nie jest przesądzony. Kluczem w tej sprawie jest kwestia własności i prowadzenia polityki „historycznej”, co związane jest z finansami – powiedział główny projektant, Anna Kłosik-Kłopotowska. Projektanci twierdzą, że mają „związane ręce”, ponieważ, aby poszerzyć plac niezbędne jest wpisanie obiektu do rejestru zabytków oraz uregulowanie stanów własnościowych. Dopiero po załatwieniu tych kluczowych kwestii będzie można nanieść zmiany w planie projektu. Jednak archeolodzy permanentnie stawiają pytanie, dlaczego wszystkie fortyfikacje zaborcy zostały wpisane do rejestru, a Reduta nie? Naukowcy od paru lat apelują o objęcie szczególną ochroną działek leżących w rejonie ulic Bohaterów Września i Na Bateryjce, a szczególnie formy terenowej będącej fragmentem historycznego pola walki z okresu Powstania Listopadowego.
Niestety, Stołeczny Konserwator Zabytków milczy w tej sprawie, dlatego zostało już na niego złożone zawiadomienie do prokuratory – poinformowała Hanna Pilcicka-Ciura ze Stowarzyszenia Archeologów Polskich. Natomiast jak podaje „Nasz Dziennik”, Mazowiecki Wojewódzki Konserwator Zabytków poinformował, że sprawa Reduty Ordona zostanie poruszona na posiedzeniu Wojewódzkiej Rady Ochrony Zabytków, a następnie podjęte będą decyzje w tej sprawie. Jeśli Reduta zostałaby wpisana do rejestru zabytków nieruchomych i nastąpiłoby przesunięcie miejsc chronionych, wtedy obiekt historyczny posiadałby większy teren. A co za tym idzie, Skarb Państwa musiałby wypłacić odszkodowania prywatnym właścicielom.
Marek Mikos, Dyrektor Biura Architektury i Planowania Przestrzennego podczas publicznej dyskusji przypomniał, że do 20 sierpnia br. można składać pisemne uwagi dotyczące planu zagospodarowania przestrzennego w rejonie Al. Bohaterów Września. Dokumenty należy złożyć do prezydenta Warszawy za pośrednictwem Biura Architektury i Planowania Przestrzennego Urzędu m.st. Warszawy. Tylko teraz powstaje pytanie, czy te wszystkie usilne działania obrońców legendarnego szańca ustrzegą przed zagładą tak ważne miejsce pamięci narodowej, jakim jest Reduta Ordona?
 | Paulina Jabłońska |
.jpg&w=624&h=543)
Co? Gdzie? Kiedy?
