Floriańska 3: Historia zatacza koło

Obecność coraz liczniejszych sił rosyjskich na Półwyspie Krymskim sprowokowała gości Salonu Dziennikarskiego Floriańska 3 do mocnych słów. Gośćmi Michała Karnowskiego byli 8 marca Marek Markiewicz, Piotr Skwieciński, Marcin Wolski i Piotr Zaremba.

Anschluss Krymu

Piotr Skwieciński



Zajęcie Austrii przez III Rzeszę w 1938 roku dokonało się przy poparciu i radości większości jej obywateli. Podobnie jest na Krymie – entuzjazmu może nie ma, ale jest pewien rodzaj poparcia dla operacji rosyjskich wojsk ze strony rosyjskojęzycznej większości mieszkańców półwyspu. Rosja zajmuje kolejne tereny, prowokuje kryzysy. Niezatrzymana, może iść coraz dalej.

Zajęcie Krymu ma cel propagandowy – służy przykryciu klęski, jaką dla Rosji była przegrana na całej Ukrainie. Ma też odwrócić uwagę od tego, że Władimirowi Putinowi mimo kilkunastu już lat pełnienia najwyższych funkcji państwowych nie udało się doprowadzić do uniezależnienia Rosji od eksportu surowców energetycznych. A ich ceny przejawiają ostatnio tendencję spadkową.

Moim zdaniem plan prezydenta Rosji był zupełnie inny, ale się rozsypał. Obecne działania wyglądają raczej na improwizację, ale już nabrały swojej dynamiki. Jeśli nawet pierwsza agresywna wobec Ukrainy decyzja została podjęta na chłodno, w celu PR-owym, kolejne, już emocjonalne, podejmować było łatwiej. Kanclerz Niemiec Angela Merkel mówiła po rozmowie z Putinem, że zachowuje się on tak, jakby stracił kontakt z rzeczywistością.

Na Zachodzie jest oczywiście wielka pokusa zaakceptowania tego, co już się stało. Inaczej jest jednak w przypadku Stanów Zjednoczonych. Wydaje się, że sytuacja na Ukrainie zmieniła podejście Baracka Obamy do spraw Europy Środkowo-Wschodniej, która nie była na jego liście priorytetów. Ale Rosja popełnia błędy. Pierwszym był niekontrolowany antyamerykanizm: ostre zaangażowanie się Rosji w działania dyplomatyczne dotyczące Syrii, „wejście w szkodę” Stanom Zjednoczonym, które obszar Bliskiego Wschodu uważają za swój. W USA wywołało to nastroje odwetowe
– teraz Rosjan trzeba ugodzić na obszarze, który jest ważny dla nich. Drugim, kluczowym błędem Moskwy było demonstracyjne naruszenie porozumienia budapesztańskiego z 1994 roku. Ktokolwiek siedziałby w Białym Domu, musi w tej sytuacji zareagować, bo Stany Zjednoczone były jednym z gwarantów tego porozumienia.

Rosja nie jest jak III Rzesza

Piotr Zaremba

W odróżnieniu od hitlerowskich Niemiec Rosja nie jest krajem totalitarnym. Jest krajem niedemokratycznym, autorytarnym, ale władza Hitlera nad Niemcami była o wiele bardziej absolutna, oczywiście po części za zgodą samych Niemców. Zmieniły się też realia polityczne – w latach 30. XX w. panował tradycyjny model sprawowania polityki, w którym elementem sukcesu państwa były zabory terytorialne. Dziś Putin traktuje zajęcie terytorium Krymu jako substytut, bo nie udało mu się uzależnić od siebie całej Ukrainy. Dla zaspokojenia aspiracji całego narodu oferuje coś w rodzaju zaboru. O ile jednak Austriacy byli dość zjednoczeni wokół idei Anschlussu, na Krymie mamy mniejszości Tatarów i Ukraińców, którzy się temu sprzeciwiają. Na co dzień Rosja próbuje prowadzić politykę imperialną innymi metodami, także wobec Polski. Nie chce odbierać terytoriów, ale je od siebie uzależniać.

Koło ratunkowe

Marcin Wolski



Najnowsze sondaże wskazują, że Platformie Obywatelskiej rośnie poparcie, choć zbankrutowała jej dotychczasowa polityka wobec Rosji. Trzeba przyznać, że Donald Tusk ma świetny węch PR-owy. W sytuacji zupełnie beznadziejnej, gdy blisko już było zejścia poniżej 20 proc., wydarzenia za naszą wschodnią granicą okazały się kołem ratunkowym, po które premier sięgnął błyskawicznie. Przykryły również wpadkę wiceprzewodniczącego Parlamentu Europejskiego Jacka Protasiewicza.

Tego rodzaju kryzys generalnie umacnia najsilniejsze partie. Notowania „średnicy” poszły w dół: SLD, PSL, Twojego Ruchu, Solidarnej Polski. Partie te nie znalazły skutecznego języka do komentowania wydarzeń na Ukrainie, innego niż język PO.

Premier moralista

Marek Markiewicz

Komentując poczynania Rosji wobec Ukrainy, Donald Tusk uderzył w ton moralny. Nigdy wcześniej go nie używał, bo był ścisłym pragmatykiem. Unikał ocen moralnych, zostawiając to pole Jarosławowi Kaczyńskiemu. Teraz jakby podebrał tę retorykę, którą każdy wyborca z prawej strony powinien przyjąć, że nie wolno zabijać, atakować niepodległego państwa. Zmiana języka przyciągnęła do Platformy Obywatelskiej tych, których nauczono, że PiS-u trzeba się bać. Refleksję moralną PO także może odbudować.

Co z Polską Razem Jarosława Gowina?

***
SALON DZIENNIKARSKI FLORIAŃSKA 3 to wspólna audycja Radia Warszawa, Tygodnika Idziemy i portalu wPolityce.pl. Transmituje lub retransmituje ją już 16 lokalnych stacji radiowych: Katolickie Radio Podlasie w Siedlcach, Radio Nadzieja w Łomży, Radio Głos w Pelplinie, Radio Rodzina we Wrocławiu, Radio Via z Rzeszowa, Katolickie Radio Fiat w Częstochowie, Radio Plus Legnica, Radio Plus Kielce, Radio Plus Opole, Radio Plus Radom, Internetowe Radio Polonia, Katolickie Radio Ciechanów, Katolickie Radio Płock, Radio RDN Małopolska, Radio RDN Nowy Sącz oraz Radio Warszawa.

Audycja startuje w każdą sobotę o godz. 9:09 (Radio Warszawa, 106,2 FM). Można też jej posłuchać na żywo w Internecie.

Poprzednie wydania Salonu dostępne są w archiwum audio. Ich omówienia można znaleźć w zakładce Salon Dziennikarski w lewym menu.

fot. PAP/EPA/ARTUR SHVARTS Idziemy nr 11 (443), 16 marca 2014 r.