Kondycja służby zdrowia

Wciąż są kłopoty z dostępnością niektórych lekarstw. Dlaczego?

To zależy, czy brakuje konkretnego leku, czy jego zamiennika. Czasami braki wynikają z niedoboru produkcji, co jest również problemem ogólnoeuropejskim, o którym rozmawiamy na poziomie UE. Chcielibyśmy, by było większe bezpieczeństwo w zakresie obrotu leków w kraju. Odpowiedzialny za politykę lekową samorząd farmaceutyczny ocenił, że wywóz leków za granicę przez mafie lekowe został w ostatnim czasie ograniczony w Polsce głównie dzięki rozwiązaniom legislacyjnym.

A czemu służy zmiana nazw istniejących placówek na Narodowy Instytut Kardiologii i Narodowy Instytut Onkologii?

Nie chodzi o usługę, ale o sposób działania. Dotychczas minister zdrowia, pomimo że są to nadzorowane przez niego instytucje, nie mógł zlecić pewnych badań czy inicjatyw, mógł tylko finansować inwestycje budowlane. Teraz, jako że są to państwowe instytuty badawcze, możemy zlecić kontrolę realizacji np. narodowej strategii chorób nowotworowych, czyli polskiego „cancer planu”. Będziemy mogli prowadzić rejestry, opracować postępowanie np. w niewydolności serca, czyli pladze współczesnej kardiologii. Dostaliśmy więc narzędzie do wykorzystywania możliwości ekspertów w sposób bardziej profesjonalny.

Czy od tego poprawią się statystyki umieralności na nowotwory?

Na pewno szybsza diagnostyka i sprawne wdrożenie leczenia mają wpływ skuteczność leczenia, a tym samym i na zmniejszenie śmiertelności. Takie przełożenie powinna mieć krajowa sieć onkologiczna. Wiele zależy od regularnych badań profilaktycznych. Niestety, umieralność jest często skutkiem ich braku. Wcześnie wykryty nowotwór jest często wyleczalny, późno wykryty, niestety, słabiej.

Lekarze obawiają się, że stworzenie instytutów oznacza centralizację zabiegów, które wcześniej były wykonywane w mniejszych placówkach – i dłuższe oczekiwanie.

Stworzenie narodowych instytutów nie pogorszy dostępności do zabiegów. Chcielibyśmy np. w onkologii skupić chirurgię onkologiczną w dużych centrach, bo tam wyniki leczenia i bezpieczeństwo pacjenta są lepsze. Chemio- i radioterapie będą bliżej pacjenta, wygodniej będzie z nich korzystać. W zamyśle nie chodzi o skupienie zabiegów w ośrodkach centralnych, a raczej o wsparcie ośrodków, które mają wysoką liczbę zabiegów, bo na pewno tam jest większa możliwość wyleczenia trudniejszych schorzeń.

Mimo zapowiedzi nie czeka się krócej na wizytę u specjalisty i co roku trzeba dostarczać zaświadczenie do lekarza rodzinnego, by mógł wypisać stale przyjmowane leki.

W Polsce utrwalił się nieprawidłowy model stałej opieki lekarza specjalisty, co skutkuje też oczekiwaniem na wizyty. W Europie nie ma standardów stałych wizyt u specjalistów. W Wielkiej Brytanii często tylko lekarz rodzinny prowadzi leczenie. Specjalista powinien konsultować pacjenta, przekazywać sugestie, z którymi pacjent wraca do lekarza rodzinnego.

A ma do kogo, skoro lekarze i pielęgniarki wyjeżdżają za granicę?

W Polsce pracuje aktywnie 149 tys. lekarzy. Około 600 rocznie wyjeżdża za granicę, to nie jest skala zjawiska mogąca zaburzyć system służby zdrowia. Zwiększyliśmy o 3 tys. liczbę miejsc na studiach medycznych, by uzupełnić i odmłodzić kadry. O 11 tys. zwiększyła się liczba lekarzy wchodzących na rynek pracy w Polsce, a o 17 tys. liczba pielęgniarek. Poprawa płac i warunków pracy spowodowała, że wszystkie pielęgniarki po zdobyciu wykształcenia wchodzą do zawodu, wcześniej 1/3 podejmowała inną pracę. Zdarzają się już powroty pielęgniarek zza granicy.

Szansą dla niektórych pacjentów jest udział w badaniach klinicznych. Jak działają te programy?

Powołaliśmy Agencję Badań Medycznych, żeby zwiększyć ich liczbę. Badanie kliniczne pozwala na szybszy dostęp do nowych leków, które jeszcze nie są zarejestrowane. ABM wspólnie z Urzędem Rejestracji Produktów Leczniczych będzie informowała o możliwych badaniach. Pacjenci mogą do tych instytucji zgłaszać się z pytaniami. Chcemy stworzyć portal dla pacjentów, który będzie zawierał informacje o dostępności projektów.

Czy w opracowaniu nowych strategii ministerstwo korzysta z konsultacji organizacji pacjentów?

Kiedy objąłem ministerstwo, taka współpraca była, ja staram się ją jeszcze wzmocnić i regularnie spotykam się z organizacjami pacjenckimi. Ich członkowie często wiedzą lepiej niż urzędnik, co jest konkretnie potrzebne w SMA, chorobie Fabry’ego, raku piersi, cukrzycy czy pęcherzowym oddzielaniu się naskórka. Powinniśmy ich słuchać; wypracowaną wspólnie strategię uwzględniamy w legislacji.

Jaka jest kondycja zadłużonych szpitali?

Jeśli popatrzymy na skalę, to w r. 2012 zadłużenie wymagalne było na poziomie 4 proc., w tej chwili mamy to zadłużenie 2,3 proc. w stosunku do przychodów placówki, czyli niemal o połowę mniejsze.

A jak minister dba o własną kondycję i zdrowie?

Nie tak jak powinien – potrzeba na pewno więcej ruchu, a mniej kalorii. Raz w tygodniu chodzę na boks w Akademii Walki, jeśli mogę, wyjeżdżam na narty, na żagle. Chodziliśmy kiedyś z żoną na różne formy tańca: tango, passadoble. Tempo życia, niestety, nas z tego wybiło. Generalnie preferuję ruch na świeżym powietrzu. Nowy rok to kolejne postanowienia i wyzwania.