Nie żyje Marian Jurczyk

We wtorek 30 grudnia zmarł w Szczecinie po długiej chorobie Marian Jurczyk, związkowiec, jeden z czołowych działaczy opozycji w okresie PRL, senator IV kadencji i prezydent Szczecina w latach 1998-2000 i 2002-2006. Miał 79 lat.

20141230 23:58 mz na podst. Wikipedia, PAP
fot. PAP/Jerzy Undro

 
Jurczyk urodził się 16 października 1935 r. w Karczewicach. Od 1954 r. pracował w Stoczni Szczecińskiej im. Adolfa Warskiego. W sierpniu 1980 r. stanął na czele Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego w Szczecinie. Był sygnatariuszem porozumień sierpniowych. Kierował następnie Międzyzakładową Komisją Robotniczą „S”, a w 1981 r. objął stanowisko przewodniczącego zarządu Regionu Pomorze Zachodnie NSZZ „Solidarność”. Był delegatem na I KZD w Gdańsku, wszedł w skład komisji krajowej związku.

Po wprowadzeniu stanu wojennego przez 11 miesięcy był internowany, do 18 listopada 1982 r. Przebywał w ośrodkach odosobnienia, m.in. w Goleniowie. Pod koniec 1982 r. został tymczasowo aresztowany i oskarżony o przygotowania do obalenia ustroju PRL. Zwolniono go w 1984 r. w związku z ogłoszoną amnestią. Dwa lata później przeszedł na rentę. Wszedł w skład tzw. Grupy Roboczej Komisji Krajowej, opozycyjnej wobec podziemnych władz związku związanych z Lechem Wałęsą.

Był przeciwnikiem porozumień Okrągłego Stołu. W 1990 r. założył konkurencyjny wobec NSZZ "Solidarność" związek zawodowy pod nazwą "Solidarność ’80" i stanął na jego czele. Po rozłamie w 1994 r. kierował utworzonym przez część działaczy związkiem "S-80".

W wyborach parlamentarnych w 1997 r. jako kandydat niezależny uzyskał mandat senatora IV kadencji z województwa szczecińskiego, uzyskując 124 897 głosów. W kolejnym roku zorganizował własne ugrupowanie pod nazwą Niezależny Ruch Społeczny, który wszedł w skład prawicowego bloku Ruch Patriotyczny Ojczyzna. Z ramienia RPO uzyskał mandat radnego sejmiku zachodniopomorskiego I kadencji, z którego zrezygnował, kiedy to 18 listopada 1998 został wybrany przez radę miasta na urząd prezydenta Szczecina. Ze stanowiska zrezygnował 24 stycznia 2000 r. po decyzji Trybunału Konstytucyjnego, który stwierdził, iż funkcji prezydenta miasta na prawach powiatu nie można łączyć z mandatem senatorskim.

W marcu tego samego roku sąd lustracyjny drugiej instancji na wniosek Rzecznika Interesu Publicznego prawomocnie uznał go za tzw. kłamcę lustracyjnego. Utracił wtedy mandat senatora. Sąd uznał, że Jurczyk zataił fakt zmuszenia go w 1977 r. przez funkcjonariuszy SB groźbą pozbawienia życia do współpracy. Ostatecznie w 2002 r. Sąd Najwyższy uchylił prawomocne orzeczenie sądu lustracyjnego i orzekł, że oświadczenie lustracyjne Jurczyka było prawdziwe, gdyż współpraca z SB nie miała charakteru tajnego, a przekazywane informacje były pozbawione wartości operacyjnej. Ponadto sama SB oceniała tę współpracę jako mało przydatną, m.in. z powodu braku lojalności.

Po starcie w wyborach samorządowych w 2002 r. Jurczyk ponownie został prezydentem Szczecina. W I turze uzyskał 27,81 proc. głosów, zaś w II turze jego poparcie wyniosło 53,43 proc. Pokonał wtedy kandydata koalicji SLD-UP Edmunda Runowicza.

23 maja 2004 r. w mieście przeprowadzono referendum w sprawie jego odwołania z zajmowanego urzędu. 94 proc. biorących udział w głosowaniu poparło ten postulat, jednak referendum okazało się nieważne z powodu niedostatecznej frekwencji (która wyniosła 19 proc.).

W 2006 r. Jurczyk bezskutecznie ubiegał się o reelekcję. 4 grudnia tego roku zakończył urzędowanie, po czym wycofał się z życia publicznego.

Zmarł 30 grudnia 2014 r. po ciężkiej chorobie nowotworowej w szpitalu przy ulicy Arkońskiej w Szczecinie.