Nie żyje Zbigniew Romaszewski

W Warszawie zmarł w wieku 74 lat Zbigniew Romaszewski, opozycjonista, działacz Komitetu Ochrony Robotników i "Solidarności", twórca podziemnego Radia "Solidarność", wieloletni senator.

20140213 17:14 mz, rmf24.pl, Wikipedia
fot. PAP/Bartłomiej Zborowski

 
O śmierci Romaszewskiego poinformowała jego córka, Agnieszka Romaszewska-Guzy. Od weekendu był on w stanie śpiączki farmakologicznej i przebywał w szpitalu.

W czerwcu 1976 r. po protestach robotniczych w Radomiu i Ursusie Zbigniew Romaszewski uczestniczył w organizowanej przez Komitet Obrony Robotników akcji pomocy represjonowanym. Od 1977 r. był członkiem Komitetu Samoobrony Społecznej KOR. Wraz z żoną Zofią kierował Biurem Interwencyjnym KSS "KOR", rejestrującym przypadki łamania praw człowieka i niosącym ofiarom bezprawia pomoc prawną i materialną. Na przełomie lat 1979 i 1980 zakładał Komitet Helsiński, organizację nadzorującą wprowadzanie w życie postanowień KBWE. Pod jego redakcją Komitet Helsiński opublikował Raport Madrycki, omawiający stan przestrzegania praw człowieka w PRL, w oparciu o konkretne, zarejestrowane przez Biuro Interwencji, przypadki łamania prawa.

W latach 1980-1981 kierował Komisją Interwencji i Praworządności NSZZ „Solidarność”, został wybrany do prezydium zarządu Regionu Mazowsze związku, a następnie do Komisji Krajowej. Był wielokrotnie zatrzymywany przez funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa. Wraz z Zenobią Łukaszewicz zredagował książkę "Czerwiec 1976. Radom. Doniesienie o przestępstwie" (1981).

W stanie wojennym ukrywał się, będąc poszukiwanym. W broszurze "Sierpień 1980 – Grudzień 1981 – co dalej?", opublikowanej w marcu 1982 r., sformułował program scentralizowanego oporu, opowiadając się za powstaniem ośrodka kierowniczego podziemnej „Solidarności”. W tym czasie zorganizował podziemne Radio "Solidarność". Pierwszą audycję nadano 12 kwietnia 1982 r. w Warszawie. 8 maja tego samego roku razem ze Zbigniewem Bujakiem, Zbigniewem Janasem i Wiktorem Kulerskim powołał tajną Regionalną Komisję Wykonawczą NSZZ „Solidarność”. 29 sierpnia 1982 r. został aresztowany i sądzony w dwóch kolejnych procesach twórców Radia „Solidarność” i KSS KOR, następnie więziony od 1982 r. do 1984 r. Został wtedy objęty opieką Amnesty International jako więzień sumienia.

Był głównym organizatorem Tygodnia Więźnia Politycznego (3-10 listopada 1985 r.). W tym samym roku powołał z żoną Polski Fundusz Praworządności i został jego prezesem. Od grudnia 1986 r. kierował stworzoną w podziemiu Komisją Interwencji i Praworządności NSZZ „Solidarność”, która zajmowała się dokumentowaniem przypadków represji i pomocą ofiarom. W 1988 r. współorganizował jawną, nielegalną I Międzynarodową Konferencję Praw Człowieka w kościele w Mistrzejowicach w Nowej Hucie.

Przed obradami Okrągłego Stołu napisał broszurę "Minimalizm radykalny. Propozycje programowe dla NSZZ «Solidarność»". W obradach Okrągłego Stołu zasiadał w podzespole ds. reformy państwa i sądów.

Od 4 lipca 1989 r. do 7 listopada 2011 r. nieprzerwanie zasiadał w Senacie. Był wybierany jako kandydat bezpartyjny z Komitetu Obywatelskiego (1989), jako kandydat niezależny (1991), z ramienia NSZZ „Solidarność” (1993), Ruchu Odbudowy Polski (1997), Bloku Senat 2001 (2001) oraz w 2005 i w 2007 z ramienia Prawa i Sprawiedliwości. W Senacie I, II, IV i VI kadencji przewodniczył Komisji Praw Człowieka i Praworządności, był też członkiem wielu innych komisji. W latach 2007-2011 pełnił funkcję wicemarszałka Senatu.

Od 22 maja 1992 r. do 5 czerwca 1992 r. był prezesem Komitetu ds. Radia i Telewizji.

W 1998 r. założył Fundację Obrony Praw Człowieka, która w 50. rocznicę uchwalenia Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka zorganizowała w Warszawie III Międzynarodową Konferencję Praw Człowieka.

W 2011 r. wszedł w skład rady Stowarzyszenia Solidarni 2010. Został także wybrany przez Sejm na członka Trybunału Stanu.

9 listopada 2011 r. został odznaczony przez prezydenta Bronisława Komorowskiego Orderem Orła Białego.