Po pierwsze bezpieczeństwo

Z Mariuszem Błaszczakiem, ministrem spraw wewnętrznych i administracji, rozmawia Radek Molenda

W jakim stanie zastał Pan MSWiA?

Okazało się, że są bardzo duże zaniedbania dotyczące bezpieczeństwa i konieczne będą zmiany w kluczowych obszarach zainteresowania ministerstwa. Poprzednia koalicja zlikwidowała np. ponad połowę posterunków policji. Z 817 funkcjonujących w 2007 r. zostało ich 399. Na podstawie mapy bezpieczeństwa kierownictwo MSWiA będzie – w uzgodnieniu z samorządami – podejmowało decyzje o ich przywróceniu lub utworzeniu tam, gdzie to potrzebne. W latach 2012-13 żadna ze skontrolowanych komend wojewódzkich policji nie przeprowadziła kontroli transportu materiałów wybuchowych ani nie sprawdziła, jak wywiązywały się ze swoich zadań firmy zatrudnione do ochrony transportów.

Źle oceniam również tzw. reorganizację Straży Granicznej z lat 2013-14. Przez zlikwidowanie Karpackiego Oddziału SG osłabiono newralgiczne odcinki południowej granicy Polski. Dlatego podjąłem decyzję o odtworzeniu tego oddziału, co nastąpi już w maju. To newralgiczny kierunek, z którego można się spodziewać napływu imigrantów.

Polska jest gotowa na kolejną ich falę ruszającą do Europy?

Rozwiązanie kwestii imigrantów w dużej mierze nie zależy od państw naszej części kontynentu. Czynnikiem, który ich przyciąga do Europy, jest liberalna polityka azylowa niektórych państw. Na mój wniosek państwa Grupy Wyszehradzkiej zwróciły się z apelem do krajów Europy Zachodniej, aby te zweryfikowały swoją politykę azylową. Obawiam się, że bez rewizji polityki azylowej i poważnej refleksji nad skutkami dotychczasowych działań nie może być mowy o skutecznym ograniczeniu imigracji do Europy.

Z 817 posterunków policji 
funkcjonujących w 2007 r. 
zostało tylko 399

Rząd koalicji PO-PSL złamał solidarność państw Grupy Wyszehradzkiej, czego rezultatem była decyzja o jednorazowej, automatycznej relokacji migrantów. Teraz pracujemy nad odbudową zaufania w Grupie Wyszehradzkiej. Promujemy też inicjatywy, które pozwalają wspierać uchodźców w miejscach, do których trafiają po przekroczeniu pierwszej bezpiecznej granicy, ale wiele w tej kwestii zależy od relacji między państwami Unii Europejskiej a Turcją.

Dalsze działania Polski w związku z relokacjami będą uzależnione od rozwoju sytuacji w zakresie napływu do UE cudzoziemców poszukujących ochrony międzynarodowej, skuteczności działań dotyczących ochrony granicy zewnętrznej UE z kierunku południowego, a także wyników dyskusji prowadzonych w tym zakresie na poziomie wspólnotowym, w których rząd zamierza aktywnie uczestniczyć.

Nie brakuje wśród Polaków obaw związanych z tą relokacją. Mogą się czuć bezpieczni?

To dla polskiego rządu priorytet. Dlatego wszystkie osoby, które ewentualnie mają przyjechać do Polski, muszą przejść pełny proces sprawdzenia pod kątem bezpieczeństwa m.in. weryfikację tożsamości oraz prawdziwości dokumentów, którymi się legitymują. Muszą także zostać wykluczone fakty wskazujące na zagrożenie. Od przebiegu tych procedur będzie zależała ostateczna decyzja dotycząca przyjęcia indywidualnych osób. Nie mogą to być osoby stanowiące zagrożenie dla bezpieczeństwa narodowego lub porządku publicznego naszego państwa i nie mogą wobec nich zachodzić okoliczności uzasadniające wykluczenie z możliwości uzyskania ochrony międzynarodowej. Równocześnie Polska jest aktywna, jeśli chodzi o zabezpieczenie granic zewnętrznych UE. Reagujemy także w sytuacjach kryzysowych. Przypominam, że funkcjonariusze naszej Straży Granicznej wzmocnią granicę grecko-macedońską. To nie pierwszy raz, gdy polscy strażnicy pomagają państwom, które zmagają się z kryzysem migracyjnym. Do tej pory nasi pogranicznicy wspierali także Słowenię oraz Węgry.

Jak MSWiA przygotowuje się do Światowych Dni Młodzieży?

Nad bezpieczeństwem uczestników będą czuwać wszystkie służby nadzorowane przez MSWiA, a więc policja, straż pożarna, Straż Graniczna i Biuro Ochrony Rządu. Funkcjonariusze Straży Granicznej będą odpowiadać za sprawną odprawę na przejściach granicznych. Na czas trwania ŚDM planujemy przywrócić kontrole graniczne. Ten mechanizm był już stosowny dwukrotnie, podczas EURO 2012 i Konferencji Klimatycznej ONZ, i pozwolił zwiększyć poziom bezpieczeństwa. Uważamy, że teraz także trzeba takie rozwiązanie zastosować. Cały czas trwają prace koordynujące przygotowania służb i zespołów zajmujących się bezpieczeństwem uczestników Światowych Dni Młodzieży.

W związku z ŚDM rząd przygotował projekt specustawy. MSWiA zwróciło w nim uwagę na dwa elementy. Chodzi nam o sprawne przeprowadzenie zakupu niezbędnego sprzętu dla policji i innych służb, a także uregulowanie zasad wypłacania ekwiwalentu funkcjonariuszom, którzy będą pracować przy ŚDM poza godzinami. Środki na ten cel są zagwarantowane w budżecie państwa na 2016 r. Ekwiwalent pieniężny zostanie wypłacony do końca listopada. Projekt specustawy zakłada również, że wolontariusze ŚDM zostaną sprawdzeni przez policję pod kątem bezpieczeństwa. Policjanci będą mieć dostęp do danych służb innych państw. Mogę z całym przekonaniem zapewnić, że pielgrzymi przybywający na spotkanie z Ojcem Świętym mogą czuć się bezpiecznie.

rozmawiał Radek Molenda fot. arch. Mariusza Błaszczaka Idziemy nr 10 (544), 6 marca 2016 r.