Reedukacja po chińsku

DZIECI WROGÓW LUDU

Jeszcze bardziej niż „obozy reedukacyjne” dramatyczna jest sprawa dzieci osób w nich osadzonych.

Adrian Zenz pisał w swoim raporcie: „Po pierwsze, opowieści byłych więźniów i ich krewnych wskazują dość konsekwentnie, że dzieci, których rodzice zostali w jakiejś formie uwięzieni, są umieszczane w domach dziecka lub szkołach z internatem, przy czym ten drugi przypadek jest bardziej rozpowszechniony. Po drugie, plany rządowe pokazują, że państwo wymaga od władz lokalnych i szkół kompleksowego postępowania z dziećmi, których rodzice zostali uwięzieni. Po trzecie, oficjalne dokumenty świadczą o całym zestawie działań politycznych, z których większość została zainicjowana w ciągu pierwszych sześciu miesięcy od wysłania Chen Quanguo do Xinjiangu, a które mają na celu systematyczne zwiększanie zdolności państwa do przejęcia [do wychowania] dzieci w każdym wieku, w coraz bardziej scentralizowanych i zsekularyzowanych obiektach edukacyjnych. Po czwarte, raporty rządowe i przetargi budowlane dają dowody o budowie starannie zabezpieczonych ośrodków w publicznym systemie edukacji i specjalnych centrach ochrony dzieci”.

Choć oficjalnie dzieci mają być tam chronione, to, jak podkreśla dr Zenz, traktowane są bardzo źle. Jeden ze świadków opowiadał, że „dzieci były w fatalnym stanie, nosiły cienkie ubrania pomimo mroźnej grudniowej pogody. Klasa nieznośnie śmierdziała, ponieważ dzieci nie myły się ani nie zmieniały ubrań”.

Adrian Zenz mówi o „kulturowym ludobójstwie”. Dzieci klasyfikowane są jako podlegające „szczególnej trosce”, jeśli ich rodzice są aresztowani czy uwięzieni – w więzieniach czy obozach. Dalekosiężny cel to przede wszystkim przekształcenie ich w całkowicie posłusznych obywateli Chińskiej Republiki Ludowej.

Tymczasem władze chińskie zaprzeczają, jakoby ujgurskie dzieci były oddzielane od krewnych. Podważają ustalenia dr. Zenza, dowodząc, że nigdy nie był w Xinjiangu, a jego raport całkowicie mija się z prawdą.

WZMOŻONY NADZÓR

W miarę rozluźniania państwowej kontroli nad gospodarką umacnia się władza komunistów nad innymi sferami życia. Jak podaje międzynarodowa organizacja praw człowieka Human Rights Watch, władze powołały nową instytucję państwową: Narodową Komisję Nadzoru, która w ramach systemu liuzhi ma prawdo aresztować każdego obywatela na okres do pół roku bez jakiegokolwiek sądu czy nawet przedstawienia zarzutów. Co charakterystyczne, Narodowa Komisja Nadzoru podlega instytucji partyjnej, Centralnej Komisji Kontroli Dyscypliny, która z kolei bada zgodność działań członków KPCh z wytycznymi najwyższych organów partii.

W październiku 2018 r. Narodowa Komisja Nadzoru spowodowała zatrzymanie Menga Hongwei, prezydenta Interpolu, bez poinformowania o tym fakcie tej międzynarodowej policji. Wszczęto śledztwo w sprawie jego zaginięcia i wtedy Meng przysłał z Chin prośbę o dymisję. Chińskie władze przyznały, że został objęty śledztwem komisji.

Wcześniej, członków partii komunistycznej obowiązywał całkowicie pozaprawny system shuanggui, w ramach którego m.in. podejrzani o korupcję działacze KPCh mogli być więzieni tak długo, aż przyznali się do zarzucanych im czynów. Human Rights Watch twierdzi, że pomiędzy 2010 i 2015 r. w ramach shuanggui zmarło co najmniej jedenaście osób. Liuzhi jest formułą zawartą w nowym prawie, uwięzieni zyskują pewne uprawnienia (np. do powiadomienia rodziny o zatrzymaniu), ale nie do procesu sądowego czy do skorzystania z usług adwokata.

Szersze niż dotychczas kompetencje uzyskał też Wydział Prac Zjednoczonego Frontu Komitetu Centralnego, podległy bezpośrednio kierownictwu KPCh. Wydział ten oddziałuje bezpośrednio na Ludową Polityczną Konferencję Konsultatywną Chin, która odgrywa rolę podobną do Frontu Jedności Narodu w PRL. Mało kto wie, że w Chinach, poza KPCh, działa też osiem „partii sojuszniczych” i są one reprezentowane w ramach Konferencji. Możliwości funkcjonowania mają więcej niż skromne, są też stosunkowo mało liczne – KPCh ma około 90 mln członków, gdy jedna z większych „partii sojuszniczych”, Chińska Liga Demokratyczna – niecałe 300 tys. Z kolei w parlamencie, Ogólnochińskim Zgromadzeniu Przedstawicieli Ludowych, KPCh ma około 2100 posłów, a wspomniana liga – zaledwie 58.

Wydział nadzoruje też problematykę mniejszości narodowych i wyznań. I najwyraźniej ostatnio nasilił swoją aktywność.

BEZ OBAW PRZED KRYTYKĄ

Działania chińskich władz krytykowane są przez międzynarodowe organizacje praw człowieka, z tego jednak Pekin niewiele sobie robi. Ale w obronie uciskanych muzułmanów wystąpiły kraje islamskie. Tu władze ChRL wykorzystały bardzo skuteczne metody oddziaływania. Efekty są szokujące. Prezydent Turcji Recep Tayyip Erdogan, który wielokrotnie wypowiadał się przeciwko prześladowaniu Ujgurów, niedawno udzielił nieoczekiwanego poparcia polityce Chin w Xinjiangu. „Ludzie ze wszystkich grup etnicznych w Xinjiangu prowadzą szczęśliwe życie” – oświadczył. Powód: Turcja bardzo potrzebuje chińskich pieniędzy, a ChRL gotów jest wspomóc ten islamski kraj w ramach swej polityki „jednej drogi, jednego pasa”. Chodzi o ogromne pieniądze i inwestycje na wielką skalę.

I dlatego trudno się spodziewać liberalizacji systemu społeczno-politycznego w Chinach. Pekin jest tak silny, że nie musi się obawiać ani działaczy praw człowieka, ani Kościołów, ani też innych państw. Jednymi się nie przejmuje, innych jest po prostu w stanie przekupić.