Zgodnie z zapowiedzią sprzed tygodnia dziś miał się tu znaleźć kolejny tekst na temat interpunkcji, jednak w obliczu wojny w Ukrainie postanowiłem oddać głos poecie i zamieścić pewien wiersz.
fot. PAP/EPA/VASILIY ZHLOBSKY
Utwór pt. „Piosenka o Bośni” powstał wprawdzie w 1993 r. podczas wojny na Bałkanach, ale można go odnieść i do obecnej sytuacji. Autorem wiersza jest Josif Brodski, a w Polsce znane są co najmniej dwie wersje tego tekstu. Pierwsza to tłumaczenie Stanisława Barańczaka śpiewane przez Edytę Geppert:
*
W chwili gdy strzepujesz pyłek
Jesz posiłek sadzasz tyłek
Na kanapie łykasz wino
Ludzie ginąW miastach o dziwacznych nazwach
Grad ołowiu grzmot żelaza
Nieświadomi co ich winą
Ludzie ginąW wioskach których nie wyśledzi
Wzrok bez krzyku bez spowiedzi
Bez żegnania się z rodziną
Ludzie ginąLudzie giną gdy do urny
Wrzucasz głos na nowych durni
Z ich nie nową już doktryną
Nie tu ginąW stronach zbyt dalekich by nas
Przejąć mógł czyjś bólu grymas
Gdzie strach lecieć cherubinom
Ludzie ginąWbrew posągom i muzeom
Jako opał służy dziejom
Przez stulecia po Kainie
Ten kto ginieW chwili kiedy mecz oglądasz
Czytasz co wykazał sondaż
Bawisz dziecko śmieszną miną
Ludzie ginąCzas dzielący ludzkie byty
Na zabójców i zabitych
Zmieści cię w rubryce szerszej
Tak w tej pierwszej
*
A oto druga wersja tego wiersza – tłumaczenie Romana Kołakowskiego śpiewane przez Mirosława Czyżykiewicza:
W chwili, kiedy przy kolacji
bronisz niedorzecznych racji,
żal za głupstwem topiąc w wódzie –
giną ludzie.W przecudownych starych miastach
strach w codzienny pejzaż wrasta,
śniąc o ocalenia cudzie –
giną ludzie.W wioskach, których wcale nie ma,
bo śmierć przez nie przeszła niema
– wierząc swej nadziei złudzie,
giną ludzie.Giną ludzie, gdy głosujesz
za spokojem – i próbujesz
bunt sumienia zbyć doktryną
– „obcy giną”.W chwili, gdy rozrywki żądasz,
w telewizji mecz oglądasz
lub się pławisz w słodkiej nudzie – giną ludzie.Oto nowa jest idea:
jeszcze ludzkość nie zginęła,
chociaż w Kainowym trudzie
giną ludzie.Wielbiąc każde przykazanie,
zapis świętych praw w Koranie,
Ewangelii i Talmudzie
giną ludzie.Wśród wyznawców każdej wiary
są mordercy i ofiary –
twe milczenie wskaże teraz,
kogo wspierasz.
Co? Gdzie? Kiedy?
