Jeszcze kilka uwag o reformie ortografii

fot. Pixabay | pexels.com

Przypomnę, że zmiany te zaczną obowiązywać dopiero 1 stycznia 2026 r., a tak długi okres vacatio legis ma na celu przygotowanie nas wszystkich (a zwłaszcza osób pracujących w szkołach, wydawnictwach i mediach) na nowe przepisy dotyczące zapisu pewnych grup wyrazów i ich połączeń. Generalnie rzecz biorąc, propozycje (a właściwie postanowienia) Rady mają służyć uproszczeniu pisowni i eliminacji wyjątków. Taki jest główny, wprost deklarowany cel wprowadzenia zmian. I rzeczywiście, w znakomitej większości przypadków cel ten został osiągnięty, a nowe zasady są prostsze i spójniejsze, więc użytkownicy polszczyzny niewątpliwie będą mieli mniej problemów ortograficznych. Mimo to reforma spotkała się z wieloma głosami krytycznymi. Część z nich wynika po prostu ze zwykłej niechęci do zmian (reprezentują ją uwagi typu: „Po co zmieniać coś, co było zawsze”, „Będziemy musieli uczyć się nowych rzeczy” itp.), część – nieco paradoksalnie – motywowana jest przeświadczeniem, że reforma zbytnio upraszcza pisownię (czytałem opinie w stylu: „Trzeba ludzi uczyć, a nie zgadzać się na to, co było dotychczas niepoprawne”, „Już niczego nie będziemy wymagać”, „Za chwilę wszystko będzie poprawne” itp.), część wreszcie związana jest z oporem przed utratą pewnych subtelnych zasad i rozróżnień. W przywołanych tekstach nie ukrywałem, że i mnie nie wszystkie pomysły Rady przypadły do gustu i niektóre z nich będzie mi trudno przyjąć, a następnie zacząć stosować w praktyce. Będzie mi też żal pewnych wyjątków, ale z ich utratą łatwiej się pogodzić. Na szczęście wszyscy mamy jeszcze sporo czasu, by te nowe zasady dokładnie poznać i się ich nauczyć.

Warto w tym miejscu raz jeszcze przypomnieć, że Rada nie tylko wydała komunikat informujący o omówionych jedenastu zmianach, lecz także opublikowała (jak zaznaczono w Przedmowie: „pierwszy raz w swej historii”) całościowy dokument Zasady pisowni i interpunkcji polskiej, który porządkuje wszystkie przepisy z uwzględnieniem wprowadzonych modyfikacji. Dokument ten jest dostępny na stronie internetowej Rady Języka Polskiego i bardzo zachęcam, by do niego sięgać (można bez kłopotu ściągnąć ten plik na swój komputer, ewentualnie wydrukować go). Zanim zostaną opublikowane nowe słowniki, to właśnie te Zasady pisowni… są najbardziej wiarygodnym źródłem informacji o obecnie obowiązujących przepisach ortograficznych i interpunkcyjnych.