28 marca
czwartek
Anieli, Sykstusa, Jana
Dziś Jutro Pojutrze
     
°/° °/° °/°

O szklanych barierach

Ocena: 0
1318

Z angielszczyzny do języka polskiego trafiła także seria metaforycznych konstrukcji zawierających przymiotnik szklany o specyficznych nowych konotacjach.

fot. pixabay.com/CC0

Niedawno, pisząc kolorach i konotacjach, jakie mają w języku ich nazwy, więcej uwagi poświęciłem przymiotnikowi srebrny używanemu do określenia przedmiotów, instytucji, zjawisk, procesów i działań związanych z osobami starszymi. Coraz bardziej popularne w polszczyźnie wyrażenia typu srebrna gospodarka czy srebrny elektorat są bądź tłumaczone z języka angielskiego, bądź też wzorowane na analogicznych połączeniach obecnych w tym języku. Z angielszczyzny do języka polskiego trafiła także seria metaforycznych konstrukcji zawierających przymiotnik szklany o specyficznych nowych konotacjach.

Najbardziej znane wyrażenie ze wspomnianej wyżej grupy to szklany sufit. Występuje ono nie tylko jako czytelna metafora w swobodnych wypowiedziach internetowych, prasie czy codziennej komunikacji, lecz także jako nowy termin w nauce, zwłaszcza socjologii, ekonomii i prawie. We wciąż powstającym „Wielkim słowniku języka polskiego” szklany sufit definiowany jest jako ‘ogół nieformalnych barier, które uniemożliwiają pewnym grupom osób osiągnięcie określonych celów lub wysokiego statusu zawodowego albo politycznego’. Autorzy hasła zaznaczają przy tym, że wyrażenie to jest stosowane przede wszystkim w dyskursie feministycznym, w stosunku do kobiet. I rzeczywiście tak jest najczęściej, w takim też sensie – jako określenie dyskryminacji kobiet na rynku pracy, a konkretnie ograniczeń możliwości awansu powyżej pewnego poziomu – początkowo było ono używane w języku angielskim (po raz pierwszy w 1978 r.). Oto stosowny przykład z prasy, notowany w przywołanym wyżej słowniku: Mimo że świetnie wykształcone, ambitne i pracowite, w korporacjach w Polsce wciąż niezwykle rzadko osiągają najwyższe stanowiska. Zamiast przebijać się przez szklany sufit, idą na swoje.

Obrazowość, a przy tym czytelność omawianej konstrukcji sprawiły, że dość szybko stała się ona popularna, a przez to zaczęto jej używać w nowych kontekstach i w nieco zmienionych znaczeniach. Określano za jej pomocą już nie tylko ograniczenia w awansie kobiet na wyższe stanowiska w pracy, lecz także np. w karierze politycznej czy naukowej. Kolejnym etapem „życia” połączenia szklany sufit stało się rozszerzenie go na inne grupy osób, które doświadczają rozmaitych barier lub wręcz dyskryminacji, zwłaszcza mniejszości narodowe, etniczne, rasowe, religijne czy seksualne. Oto przykład (ponownie z cytowanego już słownika), w którym nie wskazuje się wprost grupy podlegającej ograniczeniom: I teraz w nowoczesnych przedsiębiorstwach specjalistom od zasobów ludzkich (human resources) przybyło jeszcze jedno poważne zadanie – muszą dbać o ścieżki rozwoju kariery swoich pracowników. Dostrzec wcześniej, że gdzieś pojawił się szklany sufit, zanim zainteresowany odejdzie.

Popularność wyrażenia szklany sufit stała się przyczyną powstania kilku innych konstrukcji zawierających przymiotnik szklany: szklane ściany, szklane ruchome schody lub szklana winda oraz szklane urwisko lub szklany klif. Jako że są one mniej znane, wyjaśnię ich znaczenie.

Szklane ściany to nazwa zjawiska, gdy kobieta nie może awansować z funkcji pomocniczych (takich jak np. asystentka czy sekretarka) na bardziej odpowiedzialne, eksperckie, kierownicze.

Szklane ruchome schody i szklana winda to określenia sytuacji, gdy mężczyzna, który pracuje w zawodzie zdominowanym przez kobiety, znacznie szybciej niż one awansuje na wyższe stanowiska.

Wreszcie szklane urwisko czy szklany klif – wyrażenia stosowane do nazwania sytuacji kobiet, które wprawdzie zajmują wysokie, eksponowane stanowiska, ale bardziej niż mężczyźni są narażone na ich utratę, a przy tym – na większą krytykę w razie jakiegoś niepowodzenia.

 

Idziemy nr 31 (720), 4 sierpnia 2019 r.

PODZIEL SIĘ:
OCEŃ:
- Reklama -

DUCHOWY NIEZBĘDNIK - 28 marca

Wielki Czwartek
Daję wam przykazanie nowe,
abyście się wzajemnie miłowali,
tak jak Ja was umiłowałem.

+ Czytania liturgiczne (rok B, II): J 13, 1-15
+ Komentarz do czytań (Bractwo Słowa Bożego)

ZAPOWIADAMY, ZAPRASZAMY

Co? Gdzie? Kiedy?
chcesz dodać swoje wydarzenie - napisz
Blisko nas
chcesz dodać swoją informację - napisz



Najczęściej czytane artykuły



Najwyżej oceniane artykuły

Blog - Ksiądz z Warszawskiego Blokowiska

Reklama

Miejsce na Twoją reklamę
W tym miejscu może wyświetlać się reklama Twoich usług i produktów. Zapraszamy do kontaktu.



Newsletter