28 marca
czwartek
Anieli, Sykstusa, Jana
Dziś Jutro Pojutrze
     
°/° °/° °/°

Polszczyzna dawna w internecie

Ocena: 0
816

W internecie znaleźć można elektroniczne wersje różnych leksykonów, których wersje pierwotne były tradycyjne, papierowe.

fot. pixabay.com/CC0

Pisząc o językoznawczych źródłach dostępnych w internecie, wspominałem już o różnych słownikach – zwłaszcza tych, które są tworzone od razu z myślą o sieci, co znacząco wpływa na ich strukturę. W internecie znaleźć też można jednak elektroniczne wersje różnych leksykonów, których wersje pierwotne były tradycyjne, papierowe.

W serwisie internetowym PWN, któremu poświęciłem jeden z niedawnych odcinków, dostępny jest monumentalny, wielokrotnie przeze mnie przywoływany „Słownik języka polskiego” pod redakcją Witolda Doroszewskiego. Wydawnictwo udostępnia skany poszczególnych haseł słownika: po wpisaniu w serwisie wybranego słowa otrzymujemy m.in. linki właśnie do takich skanów. Taka wersja słownika dostępna jest też w kilku bibliotekach cyfrowych (o których może jeszcze kiedyś napiszę), ale dużo mniej wygodny jest tam sposób korzystania z niej: zwykle trzeba po prostu przeglądać słownik strona po stronie. PWN umożliwia od razu dotarcie do konkretnego hasła.

Na stronie Pracownia Języka Staropolskiego znaleźć można skany wszystkich tomów „Słownika staropolskiego”. Obejmuje on polskie słownictwo od czasów najstarszych aż po rok 1500, z wyłączeniem imion własnych. Zawiera wyrazy i wyrażenia z tekstów polskich z tego okresu oraz z tekstów łacińskich – wydane drukiem lub pozostające w rękopisach. Ciekawostką jest to, że pierwsze prace nad tym słownikiem zaczęto jeszcze w XIX w.: oficjalnie pomysł zgłoszono w 1873 r. na posiedzeniu Wydziału Filologii, Historii Literatury i Sztuki Akademii Umiejętności. Pierwszy tom ukazał się w 1966 r., a ostatni – w 2002 r.; w 2014 r. wydano jeszcze suplement.

Warto dodać, że na podstawie „Słownika staropolskiego” przed kilkoma laty opracowano już w pełni internetowy „Słownik pojęciowy języka staropolskiego”. Jego cel – jak piszą autorzy – jest praktyczny, ma on pomóc językoznawcom i wszystkim osobom zainteresowanym średniowieczem w odnajdywaniu wyrazów i połączeń wyrazowych zgrupowanych w obrębie współczesnych pojęć, co ułatwia ich wyszukiwanie i ewentualne prowadzenie analiz leksykologicznych i innych. Czytelnik może zatem wybrać z siatki pojęć jakąś kategorię (np. „emocje”, „niebo” czy „ptak”) i sprawdzić, jakie jednostki od niej przypisano (często jest ich kilkadziesiąt), a następnie obejrzeć stosowne hasła. Jest to znakomita pomoc w odnajdowaniu leksyki dotyczącej danego pojęcia – w wersji papierowej jakiegokolwiek słownika takie działanie jest niezwykle trudne.

Osoby zainteresowane słownictwem dawnym na pewno ucieszą się z informacji, że do internetu przeniesiono także „Słownik wyrazów zapomnianych, czyli słownictwo naszych lektur” Krystyny Holly i Anny Żółtak, pierwotnie wydany przez PWN w 2001 r. W tym przypadku nie chodzi jednak po prostu o skany stron papierowej wersji leksykonu – stworzono bazę danych i specjalną wyszukiwarkę. Na stronie https://swz.ijp.pan.pl/można albo przeglądać kolejne hasła, albo też wpisać interesujące nas słowo – i przeczytać odpowiednie hasło. Słownik – zgodnie z podtytułem – może być znakomitą pomocą dla młodzieży, która w szkole mierzy się z tekstami niewspółczesnymi.

Z kolei na stronie https://eswil.ijp.pan.pl/dostępna jest elektroniczna wersja tzw. „Słownika wileńskiego”, wydanego w 1861 r. W tym przypadku została stworzona zaawansowana, rozbudowana wyszukiwarka, dzięki której po wpisaniu szukanego słowa (czy jego części) otrzymujemy zarówno skan odpowiedniej strony słownika, jak i samo hasło w postaci tekstu. Co ciekawe, możliwe jest wyszukiwanie interesujących nas słów nie tylko jako wyrazów hasłowych słownika, ale także jako elementów definicji czy też cytatów.

Idziemy nr 28 (768), 12 lipca 2020 r.

PODZIEL SIĘ:
OCEŃ:
- Reklama -

DUCHOWY NIEZBĘDNIK - 28 marca

Wielki Czwartek
Daję wam przykazanie nowe,
abyście się wzajemnie miłowali,
tak jak Ja was umiłowałem.

+ Czytania liturgiczne (rok B, II): J 13, 1-15
+ Komentarz do czytań (Bractwo Słowa Bożego)

ZAPOWIADAMY, ZAPRASZAMY

Co? Gdzie? Kiedy?
chcesz dodać swoje wydarzenie - napisz
Blisko nas
chcesz dodać swoją informację - napisz



Najczęściej czytane artykuły



Najwyżej oceniane artykuły

Blog - Ksiądz z Warszawskiego Blokowiska

Reklama

Miejsce na Twoją reklamę
W tym miejscu może wyświetlać się reklama Twoich usług i produktów. Zapraszamy do kontaktu.



Newsletter