28 marca
czwartek
Anieli, Sykstusa, Jana
Dziś Jutro Pojutrze
     
°/° °/° °/°

Problemy literatury dziecięcej

Ocena: 0
2741

Dla dzieci trzeba pisać tak jak dla dorosłych, tylko lepiej.

fot. Pixabay, CC0

Przed tygodniem obchodziliśmy Międzynarodowy Dzień Dziecka. Wśród najbardziej typowych prezentów wręczanych najmłodszym przy tej okazji oprócz słodyczy i gier wciąż królują także książki. Rynek wydawniczy dla dzieci i młodzieży jest dziś ogromny, istnieje niemała grupa wydawnictw, które publikują wyłącznie takie książki, ale niemal wszystkie inne mają w swojej ofercie również książki dla najmłodszych. Wiele jest znakomitych, a przy tym edytorsko wysmakowanych publikacji, ale równie wiele, a może nawet więcej, jest takich, których żaden odpowiedzialny dorosły nie powinien nawet brać do ręki…

Znane powiedzenie, przypisywane m.in. Maksymowi Gorkiemu i Janowi Brzechwie (ale też twórcom mniej znanym, jak choćby Marianowi Orłoniowi), mówi, że dla dzieci trzeba pisać tak samo jak dla dorosłych, tylko lepiej. Niestety, najwidoczniej wielu autorów i wydawców tej maksymy nie zna. Powszechnie dostępne są książeczki napisane nieporadną, pełną błędów polszczyzną, ilustrowane przy tym kiczowatymi rysunkami. Jako polonistę, językoznawcę razi mnie zwłaszcza właśnie język takich publikacji, który może mieć duży wpływ na rozwój mowy dziecka. Wszyscy rodzice znają przecież ten mechanizm: dziecko w jakimś momencie uznaje którąś ze swoich książeczek za ulubioną i domaga się jej wielokrotnego czytania codziennie przez kilka tygodni. Jest to wystarczający czas, by nauczyło się na pamięć całych zdań czy zwrotek, by cytowało je przy różnych okazjach, by potem stosowało te frazy w codziennej komunikacji. Bardzo ważne jest więc, z jaką polszczyzną w takich sytuacjach obcuje.

Jednym z częstych grzechów współczesnych wierszy dla dzieci jest występowanie nieporadnych rymów. Najmłodsi, jak wiadomo, lubią powtarzające się rytmy, a więc i rymy. Te zaś, zwłaszcza w przypadku książek dla dzieci, powinny być dokładne i gramatyczne. Tymczasem wcale do rzadkości nie należą wersy takie, jak choćby te: Z powrotem pociągiem stać musi się / Pędzić i gonić przez miasta i wsie; Aż się zatrzyma przy twym łóżeczku, / Ty zaopiekuj się nim troszeczkę; Dziś są wyścigi formuły jeden, / Wielu kierowców w nich udział bierze; Szybko, najszybciej znów na wirażu, / Któryś z chłopaków dodaje gazu; A dziadek Maćka jest taksówkarzem, / Z pomocą spieszy, gdy dzwoni ktoś. / Właśnie wyjechał na pełnym gazie, / Bo dzwonił jakiś specjalny gość.

A rytm? Powtarzalna liczba sylab w kolejnych wersach oraz analogiczny rozkład w nich akcentów nie wydają się trudne do osiągnięcia, a jednak przez kilka dobrych tygodni musiałem kiedyś czytać synkowi m.in.: Kto zna angielski? Ten stewardesie, / Co właśnie napój z cytryny niesie, / Odpowie bardzo grzecznie „Thank you”. / Też znasz? To świetnie! Leć z nami tu! czy też: Gdy w wodociągach coś się zepsuje, / Gdy pęknie rura, są z wodą problemy, / Cysternie bardzo to pasuje – / Już baniak wody wiezie pełny, a nawet: Pod ulicami metro bardzo szybko gna. / Na przystankach staje i zabiera ludzi. / Pogwizduje lekko, wspaniały humor ma. / Szybsze jest niż tramwaj, spieszy się i trudzi.

Czasem dążenie do rymów dokładnych skutkuje tym, że powstaje tekst zupełnie nieautentyczny, przypominający wręcz parodię literatury dziecięcej, np.: W tym dole będzie mocny fundament, / A na nim stanie nowiutki gmach. / I choć spycharki robią nam zamęt, / To pracowite są, że aż strach!.

Polecam Państwu głośną lekturę przywołanych wyżej fragmentów, aby w pełni doświadczyć tego, jakim językiem zostały one napisane. I jednocześnie apeluję o przynajmniej przeglądanie książek dziecięcych przed ich kupieniem.

 

Idziemy nr 23 (661), 10 czerwca 2018 r.

PODZIEL SIĘ:
OCEŃ:
- Reklama -

DUCHOWY NIEZBĘDNIK - 28 marca

Wielki Czwartek
Daję wam przykazanie nowe,
abyście się wzajemnie miłowali,
tak jak Ja was umiłowałem.

+ Czytania liturgiczne (rok B, II): J 13, 1-15
+ Komentarz do czytań (Bractwo Słowa Bożego)

ZAPOWIADAMY, ZAPRASZAMY

Co? Gdzie? Kiedy?
chcesz dodać swoje wydarzenie - napisz
Blisko nas
chcesz dodać swoją informację - napisz



Najczęściej czytane artykuły



Najwyżej oceniane artykuły

Blog - Ksiądz z Warszawskiego Blokowiska

Reklama

Miejsce na Twoją reklamę
W tym miejscu może wyświetlać się reklama Twoich usług i produktów. Zapraszamy do kontaktu.



Newsletter