29 marca
piątek
Wiktoryna, Helmuta, Eustachego
Dziś Jutro Pojutrze
     
°/° °/° °/°

Słowa roku

Ocena: 0
2609

Słowa klucze - termin pochodzi od angielskiego wyrażenia key words, które spopularyzował pochodzący z Walii kulturoznawca Raymond Williams metaforycznie opisujący je jako klucze, które otwierają drzwi do zrozumienia danej kultury.

Fot. pixaby.com/CC0

Przed tygodniem pisałem o dzbanie, czyli młodzieżowym słowie roku 2018. Plebiscyt Wydawnictwa Naukowego PWN na takie słowo organizowany jest we współpracy z projektem „Słowa klucze” w ramach programu „Ojczysty – dodaj do ulubionych” i wiąże się z mającym już dłuższą historię plebiscytem na słowo roku. Takie poszukiwania słów roku czy miesiąca odwołują się z kolei do koncepcji słów kluczowych.

Tzw. słowa klucze (czy też słowa kluczowe, a w jednym z ujęć: słowa sztandarowe) już od ponad pół wieku są przedmiotem badań zarówno w literaturoznawstwie, jak i w językoznawstwie. Bywają one przy tym rozumiane, a co za tym idzie wyodrębniane na różne sposoby, które – uogólniając i upraszczając – można sprowadzić do dwóch metod: frekwencyjnej i semantycznej. Ta pierwsza opiera się przede wszystkim na statystyce, czyli bierze pod uwagę słowa najczęstsze lub bardzo częste (oczywiście, uwzględnia się przy tym specyfikę częstości używania spójników itp.). Ta druga odwołuje się z kolei do szczególnego miejsca, jakie pojęcie nazywane danym słowem zajmuje w jakiejś kulturze, ale też np. w jakiejś odmianie języka, jakimś zbiorze tekstów czy wręcz jakimś konkretnym tekście. Sam termin pochodzi od angielskiego wyrażenia key words, które spopularyzował pochodzący z Walii kulturoznawca Raymond Williams metaforycznie opisujący je jako klucze, które otwierają drzwi do zrozumienia danej kultury.

Systematyczne badania słów kluczy w polszczyźnie zapoczątkował w latach 2000-2005 zespół Korpusu Języka Polskiego PWN – w ramach współpracy z redakcją „Rzeczpospolitej” wybierano słowo tygodnia. Z kolei w 2010 r. działający wówczas już trzeci rok zespół Narodowego Korpusu Języka Polskiego rozpoczął monitorowanie słownictwa prasy codziennej i wybieranie na tej podstawie słowa dnia. Po zakończeniu projektu Narodowego Korpusu Języka Polskiego dalsze prace prowadzą pracownicy Instytutu Języka Polskiego Wydziału Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego. Obecnie wybierane są (i opatrywane filologicznym komentarzem) słowa dnia, tygodnia i miesiąca. Mogą Państwo śledzić te prace na stronie www.slowanaczasie.uw.edu.pl.

Od 2011 r. organizowany jest plebiscyt na słowo roku. Ma on charakter otwartego internetowego głosowania, w którym mogą, ale nie muszą być uwzględniane wcześniej wybrane słowa dnia, tygodnia czy miesiąca, a więc nie opiera się na badaniach naukowych wykorzystujących dane frekwencyjne. Początkowo, do 2013 r., ostateczną decyzję podejmowała kapituła złożona z wybitnych językoznawców, od 2014 r. niezależnie wybierane jest słowo roku według kapituły i według internautów. Jak pisał jeden z głównych autorów całego projektu, prof. Marek Łaziński: Podstawowym kryterium wyboru słowa roku jest jego siła symboliczna, zdolność do reprezentowania dyskursu w danym okresie. Jak widać, obiektywnie częstsza frekwencja nie jest tu najważniejsza. W 2011 r. słowem roku została prezydencja (co miało związek z tak nazywanym ówczesnym przewodnictwem Polski w Unii Europejskiej), a kolejne miejsca zajęły: kryzys, katastrofa oraz krzyż. W kolejnych latach słowami tymi były: parabank (2012), gender (2013), kilometrówka (według kapituły) i separatysta (według internautów – 2014), uchodźca (2015), trybunał (według kapituły) i pięćset+ (według internautów – 2016), puszcza (według kapituły) i rezydent (według internautów – 2017). Słowem roku 2018 została konstytucja.


Idziemy nr 3 (692), 20 stycznia 2019 r.

PODZIEL SIĘ:
OCEŃ:
- Reklama -

DUCHOWY NIEZBĘDNIK - 29 marca

Wielki Piątek
Dla nas Chrystus stał się posłusznym aż do śmierci, i to śmierci krzyżowej.
Dlatego Bóg wywyższył Go nad wszystko i darował Mu imię ponad wszelkie imię.

+ Czytania liturgiczne (rok B, II): J 18, 1 – 19, 42
+ Komentarz do czytań (Bractwo Słowa Bożego)

ZAPOWIADAMY, ZAPRASZAMY

Co? Gdzie? Kiedy?
chcesz dodać swoje wydarzenie - napisz
Blisko nas
chcesz dodać swoją informację - napisz



Najczęściej czytane artykuły



Najwyżej oceniane artykuły

Blog - Ksiądz z Warszawskiego Blokowiska

Reklama

Miejsce na Twoją reklamę
W tym miejscu może wyświetlać się reklama Twoich usług i produktów. Zapraszamy do kontaktu.



Newsletter