Ziemia Norwida

W sobotę 23 maja przypada kolejna rocznica śmierci Cypriana Norwida. W ostatnim zachowanym liście, napisanym dwa miesiące przed śmiercią, poeta pisał o sobie: C.N. zasłużył na dwie rzeczy od Społeczeństwa Polskiego: to jest, ażeby oneż społeczeństwo nie było dlań obce i nieprzyjazne. Jak powszechnie wiadomo, przez długi czas, niestety, było inaczej. Wprawdzie nad dziełem Norwida rozwijała się refleksja naukowa, która od lat 80. tworzy bardzo wyrazisty, bogaty nurt badań humanistycznych, ale swoim oddziaływaniem była ona ograniczona niemal wyłącznie do środowisk akademickich. Na szczęście w ostatnich latach znacząco wzrosła liczba różnorodnych przedsięwzięć służących wzbogaceniu wiedzy o życiu i twórczości Norwida oraz ich popularyzacji. Wiele z nich związanych jest z miejscami, w których spędził on pierwsze lata życia. Tu istnieją szkoły imienia Norwida, fundacje zajmujące się upowszechnianiem jego dziedzictwa, tu organizowane są liczne konkursy czy wystawy. Niektóre rejony Mazowsza coraz bardziej zaczynają opierać lokalną tożsamość na Norwidzie, który staje się ich znakiem rozpoznawczym, swego rodzaju lokalną marką. Jest to dla nich niewątpliwie duża szansa – mogą one stać się bardziej rozpoznawalne, znane, mogą przyciągnąć turystów, a wraz z nimi w przyszłości także inwestorów. Z drugiej zaś strony dzięki takiej działalności wiedza o Norwidzie i jego związkach z Mazowszem może trafiać do coraz liczniejszych odbiorców.

Charakterystycznym przykładem podkreślania związków z Norwidem może być działalność powiatu wołomińskiego. Przez lata określano go mianem ziemi „Cudu nad Wisłą” i to właśnie Bitwa Warszawska z 1920 roku była tym, z czym Wołomin i okolice powszechnie kojarzono, a uroczystości związane z tym wydarzeniem stanowiły ważny element budowania tożsamości regionu. Od jakiegoś czasu ta historyczna identyfikacja została rozszerzona: dziś osoby odwiedzające oficjalną stronę internetową powiatu czytają, że jest to ziemia Norwida i „Cudu nad Wisłą”. Już na głównej stronie można też znaleźć specjalną zakładkę Dziedzictwo Norwida w Powiecie Wołomińskim, która odsyła do interesującego filmu dokumentującego współczesną obecność poety w jego rodzinnych stronach.

Na „Norwidowskiej” mapie powiatu wołomińskiego wartych zaznaczenia jest kilka miejsc. Dziś chciałbym wspomnieć o dwóch z nich. Dąbrówka to miejscowość, w której Cyprian Norwid został ochrzczony. W miejscowym kościele znajdują się tablice upamiętniające to wydarzenie, a na parafialnym cmentarzu – symboliczny grób matki poety. W Dąbrówce istnieje Szkoła Podstawowa im. Cypriana Kamila Norwida oraz Gminne Centrum Kultury, które rokrocznie organizuje gminny i powiatowy konkurs „Cyprian Norwid – poeta naszej ziemi”, a także wieczory poetyckie, warsztaty i wykłady poświęcone poecie.

Strachówka z kolei to miejscowość, w której w dworze Hilarii Sobieskiej tuż po ślubie żyli rodzice Norwida. Działa tu Zespół Szkół im „Rzeczpospolitej Norwidowskiej” oraz Stowarzyszenie „Rzeczpospolita Norwidowska”. Organizowane są konkursy, warsztaty, wieczory poetyckie, a także oryginalna impreza plenerowa „Vademecum – w korowodzie weselnym rodziców Cypriana Norwida”.

Jako norwidolog bardzo się cieszę ze wszystkich takich przedsięwzięć i zachęcam czytelników „Idziemy” do zainteresowania się nimi, a przez to – także samym Norwidem.

dr Tomasz Korpysz Idziemy nr 21 (504), 24 maja 2015 r.